PODATKI I WYDATKI PUBLICZNE: ROLA PAŃSTWA W ALOKACJI
ZASOBÓW
Rozdział ten dotyczy rozmiarów interwencji państwa w gospodarce. Jak wysokie podatki powinno
ściągać państwo? Czy istnieją dobre i złe podatki? Jeżeli podatki są po to, aby opłacić wydatki
państwa, to czy te wydatki są rzeczywiście potrzebne? Należy odróżnić wydatki pańs twa na:
Dobra i usługi -(np. szkoły, obronę narodową, policje itd.)wydatki na nie oznaczają
bezpośrednio zużycie czynników produkcji, które mogłyby zostać zatrudnione w inny sposób w
sektorze prywatnym.
Płatności transferowe-(np. ubezpieczenia społeczne, oraz wypłacane przez państwo
emerytury)nie angażują bezpośrednio rzadkich zasobów społeczeństwa. Przekazują one raczej siłę
nabywczą konsumentów, którzy płacą podatki, innym grupom konsumentów, a mianowicie tym, które
otrzymują płatności transferowe lub subsydia.
Jednym z powodów podejmowania prób redukcji wydatków publicznych jest chęć stworzenia
warunków do obniżenia podatków.
Krańcowa stopa podatku dochodowego to odsetek zabierany przez państwo z ostatniego funta
zarobionego przez jednostkę. W przeciwieństwie do tego przeciętna stopa podatkowa to
odsetek całkowitego dochodu, który jest pobierany przez państwo w formie podatku
dochodowego.
Progresywne opodatkowanie występuje wtedy, kiedy przeciętna stopa opodatkowania rośnie w miarę
wzrostu poziomu dochodu jednostki. Państwo zabiera wówczas proporcjonalnie więcej bogatym niż
biednym. Degresywne opodatkowanie występuje, gdy przeciętna stopa opodatkowania maleje w
miarę wzrostu poziomu dochodu. Państwo zabiera wtedy stosunkowo mniej bogatym.
Rozważmy teraz argumenty, których można użyć na usprawiedliwienie wydatków państwowych w
gospodarce rynkowej. Zaczynamy od dóbr publicznych.
Dobro prywatne to takie dobro, które będąc konsumowane przez jedną osobę, nie może być
jednocześnie konsumowane przez kogoś innego bez uszczerbku dla osoby pierwszej(przy
danej podaży lodów nasz konsumpcja zmniejsza ilość lodów dostępna dla innych
konsumentów)
Dobro publiczne to takie dobro, które będąc konsumowane przez jedna osobę(bez uszczerbku
dla innej osoby) może być jednocześnie konsumowane przez innych ludzi.( np. czyste
powietrze, obrona narodowa)
W przypadku czystych dóbr publicznych wszyscy jesteśmy zmuszeni konsumować tę samą ilość, czyli
tyle ile globalnie zaoferowano. Najważniejsza właściwością dóbr publicznych jest to, że:
1. Jedna osoba może konsumować dane dobro, nie zmniejszając przy tym jego ilości dostępnej
(…)
… publiczne, jak i prywatne)
Państwo wydaje pieniądze na dobra publiczne, gdyż pozostawienie ich w gestii sektora prywatnego
powodowałoby zawodność rynku. Motywem tej interwencji jest, zatem efektywność społeczna. W
przeciwieństwie do tego wydatki państwa na płatności transferowe wiążą się przede wszystkim z
kwestią równości i redystrybucji dochodów. Skala redystrybucji, do której osiągnięcia zmierza
państwo…
… jest zakłócenie spowodowane przez konkretne
stawki podatku dochodowego. Jeżeli podaż pracy jest zupełnie sztywna to podatek dochodowy nie
wywołuje żadnego zakłócenia i obniżenie podatku nie daje żadnych korzyści lokacyjnych.
Uwzględniając łączne zmiany czasu pracy i aktywności zawodowej, stwierdzamy, zatem, że krzywa
podaży pracy (czas pracy pomnożony przez pracujących) nie będzie zupełnie pionowa. Zmniejszenie…
…, czy tez od pracowników, ciężar
podatku jest taki sam. Obciąża on częściowo przedsiębiorstwa, zmuszone do płacenia wyższych płac
brutto, częściowo zaś pracowników, otrzymujących niższą płacę netto.
Jeżeli krzywa podaży SS przebiega pionowo(jest
skrajnie nieelastyczna) to cały ciężar podatku
obciąża pracowników. Ich płaca po opodatkowaniu
zmniejsza się o pełną wielkość podatku.
Jeżeli mamy do czynienia elastyczną krzywą podaży
a nieelastyczną krzywą popytu, to ciężar podatku
spadnie wtedy przede wszystkim na nabywców.
W przypadku, gdy krzywa podaży lub krzywa popytu
na dobro lub usługę jest mało elastyczna, nałożenie
podatku doprowadzi jedynie do niewielkiej zmiany
ilości nabywanej i sprzedawanej.
Przyjmując, że, państwo musi zwiększyć swoje
dochody z podatków, najmniejszą stratę całkowitą
spowoduje…
… podatkiem od sprzedaży detalicznej. Podczas gdy
podatek od sprzedaży jest ściągany jedynie na etapie ostateczne sprzedaży konsumentowi, VAT
obciąża różne stadia procesu produkcji. Uzupełniają go dochody z innych podatków pośrednich, w tym
ze specjalnych opłat akcyzowych nakładanych na tytoń oraz alkohol, opłat licencyjnych pobieranych
od posiadaczy samochodów i telewizorów oraz cel importowych.
Podatki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)