Plotyn - „Enneady” - omówienie

Nasza ocena:

5
Pobrań: 252
Wyświetleń: 2793
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Plotyn - „Enneady” - omówienie - strona 1 Plotyn - „Enneady” - omówienie - strona 2 Plotyn - „Enneady” - omówienie - strona 3

Fragment notatki:

Plotyn - „Enneady” Pierwsza hipostaza: Jedno Plotyn wprowadził ogromną zmianę do metafizyki zarówno platońskiej, jak i arystotelesowskiej - na nowo zbudował metafizykę klasyczną. Bez dostrzeżenia tego faktu nie da się pojąć oryginalności jego filozofii. Według Arystotelesa, ostateczną zasadą rzeczywistości była istota i umysł Nieruchomego Poruszyciela. Według Plotyna, zasadą jest coś jeszcze bardziej pierwotnego - Jedno, które jest poza bytem i istotą, ponad umysłem, które jest fundamentem i zasadą absolutną . Każdy byt, w sensie ostatecznym, jest bytem tylko na mocy jedności - jeżeli jedność się rozpada, sama rzecz przestaje istnieć.
Jedność bytów fizycznych wywodzi się z duszy ( psyche ), która jest aktywnością formującą i porządkującą rzeczy zmysłowe. Istnieją różne stopnie jedności, dusza znajduje się na wyższym stopniu, niż byty fizyczne, ale nie jest jednością w stopniu najwyższym, a jedynie jedności udziela, wprowadza ją do świata fizycznego. Sama otrzymuje ją od Umysłu i Bytu ( nous ). Ale i z nimi nie utożsamia się Jedno, ponieważ zakładają one wielość (dychotomiczność podmiotu myślącego i przedmiotu myślanego, wielość idei). Źródłem jedności jest coś transcendentalnego nawet wobec Umysłu - Jedno samo w sobie (według terminologii nieplotyńskiej: Absolut).
U Platona i Arystotelesa przeważał pogląd, że nieskończoność wiąże się z niedoskonałością. Dla Plotyna owa nieskończoność jest fundamentalną cechą Jednego . Inna to nieskończoność od tej, o której mówili filozofowie przyrody. Im chodziło o nieskończoność przestrzenno-czasową, Plotyn wnosi ją na poziom tego, co niematerialne . Rozumie ją jako nieograniczoną, niewyczerpaną i niematerialną moc wytwarzającą . Dlatego umieszcza Jedno ponad bytem i ponad myślą .
Co więcej: Plotyn sygnalizuje, że nie da się Jednego nazwać prawdziwie, nie da się o nim orzekać .
Jedno nie jest czymś szczególnym, ale przyczyną i racją jedności wszystkich rzeczy - czymś absolutnie prostym, co jest racją bytu tego, co złożone i mnogie . Należy pamiętać, że ta prostota nie jest uboga, ale że jest niewyczerpaną mocą wszystkich rzeczy. Plotyn przywołuje także inne określenie Jednego: Dobro (w sobie samym), które jest dobrem dla wszystkich innych rzeczy (samo niczego nie potrzebuje), dobrem absolutnie transcendentalnym .
Jedno stoi ponad bytem, ponad myślą, ponad życiem, co nie znaczy, że jest ich przeciwieństwem, ale że jest czymś wyższym od swoich wytworów . Gdyby Jedno myślało, rozbijałoby się na myślącego i myślanego. Gdyby było bytem - musiałoby obejmować wielość idei. Jedno stoi ponad powyższymi podziałami i przeciwieństwami, nie jest żadnym z nich.


(…)

… złem dla duszy. Nic nie stoi na przeszkodzie, zdaniem Plotyna, by „człowiekiem” nazywać połączenie duszy i ciała, choć człowiekiem prawdziwym może być tylko dusza oddzielona. Plotyn, za Markiem Aureliuszem, wyróżnia trzy władze duszy: dusza rozpatrywana w jej styczności z Umysłem, dusza jako myśl dyskursywna oraz dusza, która ożywia ciało ziemskie. Ludzkim „ja” w najwłaściwszym sensie jest dusza druga…
…-ekstatycznego zjednoczenia z Absolutem. Szczęście jest więc możliwe w tym życiu, ale tylko wtedy, gdy człowiek umysłem odrywa się od tego, co materialne. Jest to możliwe tylko dlatego, że w człowieku znajduje się niecielesna dusza. Tylko poprzez mocne sprzężenie z transcendencją możliwe jest to, czego epoka hellenistyczna szukała w wymiarze immanencji.
Na plan pierwszy wysuwają się u Plotyna wartości religijne…
…, sprawiedliwość - skierowaniem działania duszy ku Umysłowi, umiarkowanie - przylgnięciem duszy do Umysłu, męstwo - nie podlegającym doznaniom trwaniem duszy w nie podlegającym doznaniom Umyśle. Cnoty nie są jednak jedynymi drogami, które prowadzą do zjednoczenia z tym, co boskie. Plotyn docenia też erotykę, dialektykę i estetykę (drogę twórcy, rzemieślnika, artysty), dzięki którym dusza odrywa…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz