PEDRO CALDERON DE LA BARCA „ŻYCIE SNEM” Dramat hiszpański XVII wieku:
„Comedia nueva” - geneza i charakterystyka wpływ włoskiej komedii dell'arte
Walencja, Lope de Vega
comedia = utwór dramatyczny pisany wielorozmiarowym wierszem, składający się z trzech aktorów zwanych jornadas
przekraczanie zasady jedności czasu i miejsca akcji
mieszanie gatunków i stylów
bohaterowie z różnych warstw społ.
połączenie tragizmu i komizmu sługa zwany „gracioso”, komentujący poczynania postaci
budowa:
prymat akcji nad charakterystyka postaci
prymat tematu nad akcją nieprzestrzeganie zasady pdp zdarzeń
jedność dramatyczna opiera się na temacie, a nie wynika z akcji
temat podporządkowany jest wyższej moralnie wartości, zgodnie z poetycką sprawiedliwością, wg której winowajca nie musi zostać koniecznie ukarany śmiercią
charakter przyczynowo skutkowy działania dramatycznego ma zilustrować wyższą moralnie wartość
grupy sztuk: dramaty religijne i sztuki o świętych, dramaty filozoficzne, dramaty historyczne, tragedie honoru, komedie płaszcza i szpady, sztuki mitologiczne
Organizacja przedstawień teatralnych aluzje do wydarzeń aktualnych pozwalają ustalić czas powstania i premiery sztuki
budynki teatralne: Corral de la Cruz i Corral del Principe dzierżawione na 4 lata
ceny biletów były stałe, mimo spadającej wartości pieniądza
pieniądze z przedstawień teatralnych pokrywały koszty utrzymania organizacji dobroczynnych
antrepreter (autor) i jego trupa pobierali dochód z biletów sprzedawanych przy wejściu do teatru
dzierżawca brał dochód z biletów za wyjście na dziedziniec (tylko dla mężczyzn) i dodatkowych opłat za szczególne miejsca
była to rozrywka ogólnie dostępna i powszechna
przedstawienia zaczynały się o 4 po południu (w okresie jesienno-zimowym o 2) i kończyły przed północą
początek zapowiadały dźwięki gitar i do XVII wieku loa, czyli rodzaj udramatyzowanego prologu, którego celem było uciszenie publiczności
nie było antraktów i kurtyny - między pierwszym i drugim aktem wykonywano intermedium, po drugim akcie udramatyzowany taniec, a na koniec śpiewane i tańczone komiczne scenki
Corral do przedstawień adaptowano wewn. podwórca, wykorzystując okna, drzwi, ściany jako element dekoracji
opis miejsca akcji, szczegóły dotyczące stroju, zachowania, ruchu postaci i rekwizytów zawierał tekst główny
didaskalia ograniczały się do minimum: imion postaci, oznaczenia wejść i zejść, miejsca na scenie, efektów akustycznych oraz ważnych szczegółów kostiumu
(…)
… prawdę w świecie iluzji
„Polska” u Calderona:
„Polska” to kraj fikcji i utopii
losy Zygmunta ~ dynastia Wazów w Szwecji i w Polsce końca XVI wieku
gwałtowny król Szwecji Eryk IV, zanim został usunięty z tronu, kazał umieścić swego brata, Jana z małżonką Katarzyną Jagiellonką w lochach, gdzie przyszedł na świat ich pierworodny syn Sigismund
jako Zygmunt III Waza został potem koronowany na króla Polski…
… oraz ważnych szczegółów kostiumu
kształt architektoniczny budynku pozwalał na prowadzenie gry na kilku poziomach i planach jednocześnie (balkon jako wzniesienie, mury obronne czy wysokie okno, inny balkon pozwalał latać aktorom, zapadnia
Aktorzy
również aktorki, ale tylko zamężne, czasem tzw. primavera dama otrzymywała najwyższą gażę
głównym zabiegiem był monolog opowiadający o wydarzenia spoza sceny…
… kaplicy w jednym z madryckich kościołów i związanego z nią beneficjum
ojciec Calderona miał oprócz synów z pierwszego małżeństwa, starszego od nich syna Francisca, który pełnił w jego domu funkcję służącego, nie wiedząc o swoim pochodzeniu, przez to zbliżył się do córki don Diega Calderona, Dorotei (~ kazirodztwo), za co don Diego wypędził go z domu, a Doroteję wysłał do klasztoru u Calderona często…
…, dla którego życie jest tylko snem
motywy i inspiracje: literackie, filozoficzne (neoplatońska wizja miłości, metafora Platońskiej jaskini, chrześcijański neostoicyzm) i teologiczne (scholastyczna wizja człowieka, wolna wola człowieka wobec predestynacji, kwestia małżeństwa)
źródła motywów:
odosobnienie Zygmunta w celu ochronienia go przed wypełnieniem się przepowiedni średn. opowieść o Barlaamie i Jozafacie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)