Paradygmat cz 1

PARADYGMAT powszechnie przyjęty system myślowy mieszczący w sobie najogólniejsze przesłanki, modele pojęciowe, teorie i metody służące do rozwiązywania problemów naukowych.
W historii badań nad edukacją ukształtowały się trzy główne paradygmaty. Mamy dwa paradygmaty związane z wyjaśnieniami idiograficznymi i jeden związany z wyjaśnieniami nomotetycznymi.
Po stronie wyjaśnień idiograficznych mamy dwa paradygmaty/ oparte na przesłankach subiektywistycznych:
1. Interpretatywny
2. Krytyczny
Jeśli bowiem zapytamy, jakie teorie powstawały w ramach wyjaśnień idiograficznych, to doszukamy się dwóch grup. Teorii skupionych na funkcjonowaniu jednostki w świecie społecznym, w świecie edukacji i jej percepcji tego świata (paradygmat interpretatywny)
Oraz teorii skupionych na studiach krytycznych, ujawniających ukryte reguły oddziaływania organizacji społecznej (państwa, instytucji, grup) na jednostkę (paradygmat krytyczny).
Trzeci paradygmat oparty na przesłankach wyjaśnień nomotetycznych tworzą teorie skupione na badaniu społeczeństwa, organizacji i ogólnych praw regulujących funkcjonowanie ludzi w systemie (paradygmat normatywny).
Pierwszy z paradygmatów wyjaśnia, w jaki sposób podmioty edukacji radzą sobie w świecie, jakie znaczenia nadają edukacyjnej rzeczywistości, jak definiują samych siebie i sytuacje edukacyjne, jakie wizje życia konstruują.
Paradygmat krytyczny analizuje polityczne, ideologiczne sposoby kształtowania zachowania podmiotów edukacyjnych przez władzę (organizację społeczną), pokazuje też drogi emancypacji i wyjaśnia jej uwarunkowania (szanse i ograniczenia), jest nastawiony na demaskację praktyk kontroli społecznej i ograniczenia indywidualnego rozwoju uczniów, diagnozuje praktyki dyskryminacyjne w edukacji w skali mikrospołecznej.
Paradygmat normatywny (norma=prawidło) jest oparty na przesłankach obiektywistycznych. Generuje wyjaśnienia nomotetyczne, ogólne prowadzące do budowy teorii formułujących prawidłowości odniesione do populacji. Konstruuje wyjaśnienia reguł rządzących procesami dydaktycznymi i wychowawczymi, gromadzi władzę potrzebną do przewidywania i planowania działalności edukacyjnej w skali makro.
Kierunki teoretyczne- to one, w granicach swojego paradygmatu, definiują przedmiot badań oraz metody zbierania i analizy danych. Stanowią one teoretyczne ramy interpretacji wyników badań.
W badaniach opartych na wyjaśnieniach idiograficznych, a więc w badaniach jakościowych nie startujemy od konkretnych teorii, bo zresztą nie ma teorii ogólnych, o szerszym zasięgu niż lokalny.
Nieco inaczej jest w paradygmacie normatywnym. Tutaj na ogół badania bezpośrednio związane z konkretną teorią, a więc czymś bardziej szczegółowym niż kierunek teoretyczny.
... zobacz całą notatkę