Paracelsus - ojciec współczesnej toksykologii.
„Wszystko jest trucizną i nic nią nie jest. Tylko dawka decyduje o tym, co jest trucizną”
Toksykologia (toksika - trucizna, logos - nauka) jest to nauka o truciznach. Trucizną nazywamy substancję (organiczną lub nieorganiczną), która po dostaniu się do organizmu powoduje objawy chorobowe, uszkodzenia , zaburzenia czynności fizjologicznych lub śmierć. Podstawowe skróty:
DM - dosis minima (dawka progowa, graniczna)
DC - dosis curative (dawka lecznicza)
DT - dosis toxica ()
DL - dosis letalis DL50 - dawka , przy której ginie 50% populacji
„Trucizna jest istotą złożoną, nienaturalną, sercu nieprzyjazną i życie ludzkie niszczącą”
Najstarsze dokumenty z informacjami dotyczącymi toksykologii:
Papirus Ebersa (papirus medyczny)
z około 1550 r. p.n.e., ale jego fragmenty są odpisem z o wiele starszych źródeł. Odkupiony przez Georga Ebersa w 1873 r. zwój długości 20.23 m. ze 108 rozdziałami. Zawiera informacje z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii, stosowania minerałów i licznych roślin leczniczych. Podaje około 500 różnorakich środków leczniczych. Powszechnie uważa się, że autorem "traktatu chirurgicznego" jest sam Imhotep (Teby).
Papirus Hearsta
pochodzi prawdopodobnie z XII-XI wieku p.n.e. Tak jak wcześniej wspomniany papirus Ebersa zawiera odpisy ze świętych ksiąg. Znajdują się w nim recepty na sporządzenie leków i przypadki ich zastosowania.
Papirus Kahun (papirus ginekologiczny)
Pochodzi z 1800-1900 r.pne. Odkryty w 1889r przez F.Petrie'go w Fayum. Opisuje symptomy ciąży, organy rozrodcze, sposoby rozpoznania ciąży, płci dziecka oraz środki antykoncepcyjne.
Papirus berliński
pochodzi z r. 1350 p.n.e., ma 279 wierszy. Znaleziony w Sakkarze przez Heinricha Brugscha zwój zawiera 80 przepisów gotowych recept.
Papirus brytyjski
Manuskrypt Atharveda i Manuskrypt Rigweda (hinduski, indyjska weda)
Święte zbiór pism perskich z 10-8 w.p.n.e. Wspominają m.in. użycie konopi indyjskich - haszyszu.(„duchowy przewodnik do nieba”)
STAROŻYTNOŚĆ :
- walka o przeżycie
- utrzymanie dominacji plemiennej
- utrwalenie wierzeń religijnych
ROZWÓJ MEDYCYNY (postęp wiedzy o truciznach połączony z rozwojem medycyny):
- odtrutki (antidota) : neutralizują lub zmniejszają działanie trucizny
Nikudesz z Kalaphen. Antidiota swoiste (działające na konkretną truciznę)lub nieswoiste, kilkudziesięcio składnikowe
(…)
… po spożyciu:
drgawki toniczno-kloniczne, ślinotok
szczękościsk, pobudzenie ruchowe
wymioty, bóle brzucha
sinica, utrata przytomności
Szczwół plamisty - pietrasznik , pietruszka psia(Conium macuiatum), tzw. Ziele czarownic
Substancja aktywna to koniina (alkaloid, 2-propylopiperydyna), lotny związek wchłaniający się przez błony śluzowe i skórę . Wywar ma zapach „mysiego moczu”. Koniina powoduje porażenie ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego i przedłużonego o charakterze wstępującym. Śmierć następuje wskutek porażenia ośrodków oddechowych. Świadomość jest zachowana do końca. (działanie podobne do kurary)
Zatrucia u dzieci zdarzają się najczęściej wskutek pomylenia szczwołu z liśćmi lub korzeniem pietruszki czy chrzanu. Objawy zatrucia to wymioty, bóle brzucha, rozszerzenia źrenic, zaburzenia widzenia, ślinotok, drętwienie kończyn dolnych, drgawki. Śmierć może nastąpić wskutek porażenia ośrodka oddechowego. Rokowanie w zatruciu tą rośliną bywa czasami niepomyślne.
Wyroki śmierci w starożytnym Egipcie (pestki moreli lub brzoskwiń).
Morela
W nasionach do 6% amygdaliny (brzoskwinie 6,2%, także w migdałach, pigwie, śliwkach ). Dawka śmiertelna 50-60 nasion. Amygdalina to glikozyd cyjanogenny (stąd zapach substancji „gorzkich migdałów” ), hydrolizowana w żołądku pod wpływem kwasu żołądkowego na glukozę, aldehyd benzoesowy i cyjanowodór. Określana czasem jako „witamina B17”
Kary śmierci w Afryce Bób kalabarski - bobotrutka kalabarska
Występuje głównie w Afryce zachodniej. Roślina motylkowa, o podłużnych, fioletowych kwiatach i owocach przypominających fasolkę. Zjedzenie tylko jednej prowadzi do śmierci - stąd…
…. Efekt działania fizostygminy porównać można z innym alkaloidem - pilokarpiną, jednak fizostygmina jest znacznie rzadziej stosowana. Obydwa te alkaloidy powodują spadek ciśnienia śródgałkowego, nasilają perystaltykę jelit i wywołują skurcze mięśni gładkich niektórych narządów - na przykład pęcherza
Współcześnie
ŚMIERTELNY ZASTRZYK Od 1976 wprowadzenie kary śmierci w USA, w 32 stanach poprzez…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)