To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
NURT CHŁOPSKI W POWOJENNEJ PROZIE POLSKIEJ. W literaturze XX wieku można zauważyć istotną przemianę w sposobie ujmowania tematyki wiejskiej( z porównaniu z dawniejszymi epokami). Zmiana ta zarysowała się w dwudziestoleciu międzywojennym, a w pełni dokonała dopiero po 1945 roku. Jej istota polega na przesunięciu perspektywy przedstawiania problemów wsi.
Jeszcze w XIX i XX wieku wieś była przedmiotem opisu przede wszystkim z zewnątrz( w twórczości nie wywodzących się z niej pisarzy).
Po roku 1918 wkroczyła do literatury grupa autorów pochodzenia chłopskiego. Wraz z nimi pojawiło się inne spojrzenie na tematykę wiejską. W ZWIĄZKU Z PROCESEM AWANSU SPOŁECZNEGO i KULTURALNEGO warstwy chłopskiej( zagłada kultury dworskiej, urbanizacja, industrializacja, migracja mieszkańców wsi do miast )kultura wiejska zaczęła być opisywana od wewnątrz. Ten nowy punkt widzenia zaproponowali pisarze o chłopskim rodowodzie. Dlatego w odniesieniu do literatury powojennej bywa stosowane rozróżnienie(według kryterium socjologicznego)
tematyki wiejskiej- różni twórcy
nurt chłopski- zespół utworów , w których na temat wsi wypowiadali się autorzy pochodzący z tego środowiska.
Opis przez pisarzy chłopskich nadawał często utworom nurtu charakter autobiograficzny.
W literaturze XX wieku tematyka wiejska zaznacza swoja obecność przede wszystkim w prozie narracyjnej- w najmniejszym stopniu w dramacie-
W latach 20-tych utworem otwierającym współczesne dzieje tematu był tom opowiadań Marii Dąbrowskiej „Ludzie stamtąd”, który jest autentycznym obrazem życia wiejskiego proletariatu. Zbiór ten charakteryzuje kreacja bohaterów chłopskich obdarzonych głębokim życiem duchowym. Do historii chłopskiego buntu w Galicji powraca Bruno Jasieński w poemacie „Słowo o Jakubie Szeli”.
W latach 3-tych tematyka wiejska stała się zarówno w prozie jak w poezji) znacznie wyraźniej obecna. Ukazało się wówczas kilka powieści napisanych przez autorów pochodzenia chłopskiego, które łączy krytyczny opis sytuacji społeczno-ekonomicznej panującej na wsi w okresie międzywojennym. Tonacja protestu cechuje powieści JALU KURKA("GRYPA SZALEJE W NAPRAWIE", "WODA WYŻEJ"), MARIANA CZUCHNOWSKIEGO("PIENIĄDZ"), JANA WIKTORA("NA UGORZE") i WŁADYSŁAWA KOWALSKIEGO("W GRZMIĄCEJ"). Wydane w tym samym czasie- spradzic daty!!!!!- autobiograficzne powieści STANISŁAWA PIĘTAKA(MŁODOŚĆ JASIA KONEFAŁA i BIAŁOWIEJSKIE NOCE -
kontynuowane jako cykl bezpośrednio po wojnie: Nagi grom i Ucieczka miejsc ukochanych)podejmują analizę świadomości chłopskich bohaterów: ich dramatycznych doświadczeń związanych z awansem kulturalnym, wywołującym poczucie lęku, obcości i samotności(zapowiadając w ten sposób ważny problem powojennej prozy nurtu-
(…)
… skomplikowane kompleksy chłopskiej świadomości
JALU KUREK
„Dzień dobry, Toporna”
Pod przełęczą- przedstawiające społeczną sytuację wsi.
W latach 80-tych nurt prozy chłopskiej wykazuje pewne objawy wyczerpania (atrakcyjna literacko przestaje być wówczas problematyka awansu. Epicka powieść WIESŁAWA MYSLIWSKIEGO „KAMIEŃ NA KAMIENIU”, która ukazała się w tych latach, opisała powojenna wieś we wszystkich aspektach…
… czego kultura chłopska, będąca niczym innym jak tylko "kulturą biedy i biedę kompensującą", okazała się niepotrzebna. "Wieś kupująca mleko w sklepie - oto wymiar tego cywilizacyjnego dramatu" - konstatuje nie bez sarkazmu eseista.
Paradoksalnie, koniec wsi upatruje w postępie cywilizacyjnym, którego w żaden sposób nie udało się pogodzić z zachowaniem podstawowych wartości kultury chłopskiej. Jej erozja to proces długotrwały. Na jej rozpad olbrzymi wpływ miało wieloletnie zacofanie, okupacja i zniszczenia wojenne, wreszcie powojenna podbudowana ideologicznie reforma rolna i kolektywizacja, ale także masowa repatriacja. Efektem tego była gremialna ucieczka ze wsi do miasta - w pierwszej kolejności ludzi młodych, którzy stracili wiarę w sens życia na wsi, w możliwość samorealizacji.
Nawiązując w "Kresie…
… aktywności. Od 1975 roku przez blisko ćwierć wieku był Myśliwski redaktorem naczelnym kwartalnika "Regiony", poświęconego kulturotwórczej funkcji chłopstwa i chłopskiemu piśmiennictwu - najczęściej nieposiadającemu świadomości sztuki jako sztuki. W roku 1993 zainicjował także wydawanie dwutygodnika "Sycyna", który programowo nawiązywał do tradycji Jana Kochanowskiego, interesował się życiem polskiej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)