Wykłady, Różnice indywidualne, część o Temperamencie, L11/12 Lektura obowiązkowa : Strelau, Psychologia temperamentu (ostatni rozdział 7, funkcjonalne znaczenie temperamentu). Strelau, Różnice indywidualne (rozdział o temperamencie, 11 funkcjonalne znaczenie temperamentu, genetyczne uwarunkowania 3, problematyka dziedziczności). Temperament, zagadnienia wstępne Sposób pojmowania temperamentu: Wąski ; temperament utożsamiany z emocjonalnością człowieka ( Strelau ), kluczowe pojęcie – reaktywność emocjonalna. Szeroki ; różne obszary funkcjonowania człowieka, charakterystyczne dla psychologów badających temperament u dzieci (Amerykańskie badania), skoro temperament jest cechą stałą, nie ma sensu badać dorosłych, łatwiej bada się dzieci. W Europie częściej bada się temperament u dorosłych. Ujęcie wąskie ; odnosi się wyłącznie do emocji . G. Allport; temperament odnosi się do zjawisk charakteryzujących emocjonalną naturę jednostki takich jak podatność na wzbudzenie emocjonalne. Charakterystyczna dla osoby siła i szybko ść reakcji, dominujący nastrój łącznie z jego specyficzną zmiennością i intensywnością, które zjawiska zależne są od wyposażenia konstytucyjnego, a co za tym idzie są dziedziczne . Jest to, zatem cecha różnicująca jednostki między sobą. Współczesne definicje odwołujące się do emocji Eysenck ; Mehrabian , Goldsmith i Campos, Derryberry i Rothbart , Bates, Rothbart I Bates Rothbart, Posner i Hershey; Eisenberg et al. Rothbart I posner Temperament to stanemocjonalny lub emocja Stan emocjonalny (emocja) = temperament, uwarunkowanie do specyficznego reagowania emocjonalnego Ujęcie szerokie ; temperament, jako styl zachowania . Thomas i Chess , Klein, Rutter, McDevitt i Carey. Podejście opisowe, Temperament przejawia się we wszystkich formach zachowania, Jest dziedziczny, Niezależny od motywacji, zdolności i osobowości, Styl zachowania = temperament. Osobowość czy temperament? Nurty metodologiczne Idiograficzny – opisowy, koncepcje ujmujące różnice indywidualne w kategoriach typologicznych, bada zjawiska i procesy (charakterystyczny dla podejścia szerokiego) Nomotetyczy – wyjaśniający, koncepcje ujmujące różnice indywidualne w kategoriach cech (temperament), nie poddają się one oddziaływaniom czasu i przestrzeni. Nurt typologiczny, idiografizm Nurt nomotetyczny, kategorie cech Temperament to podstawowa struktura genetyczna, Cloninnger, Zukerman, Angleitner, Kagan, Plomin, Tellegen, Eysenck, Rothbart, Gray, Strelau
(…)
…
Krew
Żółć czarna
Flegma
Typ temperamentu
Choleryk
Sangwinik
Melancholik
Flegmatyk
Galen II w. p.n.e., dwa typy temeramentalne:
o Pierwotne, sangwinik (krew), melancholik (żółć cz.), flegmatyk (flegma), choleryk
(żółć ż.).
o Wtórne, sangwiniczno-choleryk, ciepło-sucho; sangwiniczno-flegmatyczny, ciepłowilgotno; zimno-sucho; zimno-wilgotno.
o Typ idealny, równomierne wymieszanie humorów
Jakości…
… wyróżnienia temperamentu, dwa kryteria:
o Energia życiowa (pobudliwy vs ospały)
o Dominująca charakterystyka zachowania (emocje vs działanie)
Zachowanie pod wpływem
emocji
Zachowanie bez emocji
Ospałość (zimna krew)
Melancholik (powolne,
długotrwałe i głębokie)
Flegmatyk (powoli i
bezwładnie)
Pobudliwość (ciepła krew)
Sangwinik (uczucia szybkie,
silne, ale płytkie)
Choleryk (działa szybko i
gwałtownie)
3. W. Wundt; badanie nad emocjami i czasem reakcji; każdy człowiek ma kilka temperamentów.
Dwa kryteria temperamentu:
Natężenie reakcji emocjonalnej,
Intensywność i szybkość, z jaką zmienia się emocja.
Szybkie zmiany emocji
Powolne zmiany emocji
Emocje silne
Choleryk
Melancholik
Emocje słabe
Sangwinik
Flegmatyk
4. C.G. Jung
Dwa rodzaje postaw ludzkich, które wyrażają kierunek, w jakim zmierza ogólna…
… ochronne. Pojęcie dodatkowe, wyjaśniające siłę układu
nerwowego. Bardzo silne stymulacje, które utrudniają możliwości przetwarzania
OUN w efekcie, czego następuje hamowanie ochronne.
Typ układu nerwowego
Słaby (melancholik)
Silny:
o Niezrównoważony (choleryk) równowaga PN
o Zrównoważony równowaga PN
Ruchliwy (sangwinik) ruchliwość PN
Powolny (flegmatyk) ruchliwość PN
Konstytucyjne…
…,
Ekstrawersja,
Neurotyzm.
Model PEN a typologia starożytnych Greków:
Choleryk wE + wN
Melancholik nE + wN
Sangwinik wE + nN
Flegmatyk nE + nN
Hierarchiczność superczynników; superczynniki mają strukturę hierarchiczną i składają się z
czynników:
Pierwszorzędnych cech, których pochodną są nawyki i akty behawioralne.
Superczynniki cechy nawyki specyficzne zachowania. Im dalej tym w hierarchii…
… teorię PEN, w szczególności pojęcia ekstrawersji i neurotyczności.
Model teorii modyfikował przez 20 lat
Badania Pawłowa skłoniły go do zainteresowania aktywacją i aktywowalnością.
Dogłębna znajomość warunkowania klasycznego i instrumentalnego.
Rewizja koncepcji Eysencka
Badania nad szczurami przyniosły odkrycie, że: podawanie barbituranów, alkoholu, a także
uszkodzenie płatów czołowych prowadzi do nasilenia zachowań ekstrawertywnych. Zatem
ekstrawersja nie jest superczynnikiem, gdyby była substancje te nie miały by wpływu na zachowanie.
Wnioski:
Introwertycy są bardziej wrażliwi niż ekstrawertycy na kary i brak nagród, ekstrawertycy są
bardziej wrażliwi niż introwertycy na nagrody i brak kar. Szybciej się warunkują w momencie,
kiedy stosujemy odpowiednie wzmocnienia.
Wymiar neurotyczności da…
…)
Behawioralny układ
hamujący
Neurotransmiter
Dopamina (nie kierują się Norepinefryna
kryterium zagrożenia w
swoim życiu, rzadkie
depresje)
Implikacje dla uczenia Wrażliwość na nagrody,
Wrażliwość na kary
się
brak kar, nowość
(lub rak nagród),
niechęć do nowości.
Emocje
Nadzieja, szczęście,
Smutek, przygnębienie
uniesienie
Implikacje
Impulsywność: afekt
Niepokój: wzmożona
psychologiczne
pozytywny (wzmocnienie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)