IV NORMY PRAWNE I PRZEPISY PRAWNE Normy, zdania, oceny i performatywy Zdanie - wypowiedź oznajmująca, której możemy przypisać wartość prawdy lub fałszu.
Zdaniami są tylko zdania oznajmujące, o których można orzec, iż są prawdziwe lub fałszywe. Normy - należą do szerszej grupy wypowiedzi dyrektywnych obejmującej różnego rodzaju zalecenia, rady, życzenia, wskazówki itd. Normy nie mają charakteru opisowego (deskryptywnego), nie odpowiadają na pytanie „jak jest”, lecz na pytanie „jak być powinno” - jak ktoś powinien się zachować. Podstawową funkcją normy jest sformułowanie określonej dyrektywy postępowania. Normą nie można przypisać wartości logicznej, a zatem nie można o nich powiedzieć, że są prawdziwe lub fałszywe. Możemy o nich powiedzieć iż są słuszne lub nie słuszne, skuteczne lub nie skuteczne, obowiązujące lub nie obowiązujące. Pogląd odmawiający normą wartości logicznej nazywamy STANOWISKIEM NORM KOGNITYWISTYCZNYM. Dyrektywy - nie można przypisać im wartości logicznej (lecz istnieje szczególna kategoria dyrektyw i ocen, którym można przypisać wartość prawdy lub fałszu np. dyrektywy (normy techniczne „jeżeli chcesz doprowadzić wodę do wrzenia to powinieneś ją podgrzać do temp. 100 o ”. Wypowiedzi performatywne - służą do dokonywania różnego rodzaju czynności i aktów symbolicznych, wywołuje skutek nie istniejący przed ich użyciem. Np. wydanie ustawy, wyroku, zawarcie umowy, małżeństwa, mianowanie i odwołanie kogoś ze stanowiska. Normy i przepisy prawne Norma prawna - zrekonstruowana z tekstu prawnego dyrektywa postępowania, która w najprostszym przypadku musi odpowiadać wyczerpująco na przynajmniej dwa pytania:
Kto i w jakich okolicznościach?
Jak powinien się zachować?
Jakie będą konsekwencje? (nie musi być w normie)
Rekonstruuje się je z przepisów prawnych, przy czym zwykle do rekonstrukcji jednej normy potrzeba wielu przepisów. Przepis prawny - elementarna jednostka systematyzacyjna danego tekstu prawnego. Jeśli tekst prawny będzie składał się z artykułów (paragrafów, ustępów, punktów, liter) to każdy artykuł (paragraf, ustęp itd.) będzie stanowił przepis prawny. Jeden przepis prawny jest elementem wielu różnych norm prawnych (przepisy o obronie koniecznej i stanie najwyższej konieczności stosują się do wielu różnych przestępstw o których mówi k.k.) Przepis prawny może pokrywać się z normą prawną jeśli znajdziemy w nim wszystkie elementy normy prawnej. Koncepcje budowy normy prawnej (strony 58, 59 i 60) Wszystkie koncepcje budowy normy prawnej posiadają te same elementy:
Hipotezę (H) - określa adresata normy oraz okoliczności, w których powinien on zachować się w sposób przewidziany przez normę. Hipoteza określa zakres zastosowania normy.
(…)
… zakres normowania normy.
Sankcję (S) - element normy, który określa konsekwencję jakie nastąpią w sytuacji, gdyby adresat zachował się nie zgonie z normą - naruszył ją.
Podziały przepisów prawnych:
Normy ogólne i indywidualne (ze względu na sposób określenia adresata):
Normy generalne - adresat jest określony przez wskazanie jego cech (każdy człowiek, funkcjonariusz publiczny, żołnierz, instytucja państwowa, prezydent Rzeczypospolitej)
Normy indywidualne - adresat jest oznaczony nazwą indywidualną, zwykle imieniem własnym np. Lech Wałęsa, przedsiębiorstwo Telex.
Ze względu na sposób określenia czynu:
Normy abstrakcyjne - odnoszą się do zachowań powtarzalnych np. każda osoba wezwana w charakterze świadka…
Normy konkretne - odnoszą się do zachowań jednorazowych np. wzywa się Jana Kowalskiego…
… uniwersalne (całego systemu prawa) - np. zasady konstytucyjne (z. państwa prawnego, podziału władzy, nie zawisłości sądów, równości wobec prawa)
Zasady części systemu prawa - odnoszą się do jednej lub kilku gałęzi prawa np. zasada domniemania niewinności oskarżonego (In dubio pro reo - wątpliwości dowodowe należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego), z. swobodnej oceny dowodów, z. autonomii woli stron…
… konstytucyjne. R. Dworkin - różnice między zasadami i zwykłymi normami podaje on na przykładzie dwóch następujących reguł: „nikt nie może odnosić korzyści z wyrządzonego zła” (zasada), „testament ustny musi być sporządzony w obecności co najmniej trzech świadków” (zwykła norma).
Zdaniem Dworkina różnica między zasadami i zwykłymi normami prawnymi sprowadza się zasadniczo do trzech podstawowych kwestii:
zwykłe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)