MORFOLOGIA KOMÓRKI BAKTERYJNEJ Cytoplazma, nukleoid, mezosomy, plazmidy, ziarnistości materiałów zapasowych, ciałka chromatoforowe, przetrwalniki, błona cytoplazmatyczna, ściana komórkowa, otoczka, fimbrie, rzęski, warstwa śluzowa. Nie wszystkie elementy muszą zawsze występować. Są formy bakterii bez ściany komórkowej - mykoplazmy, lub z ścianą szczątkową - riketsje. CYTOPLAZMA to materiał szklisty, ciągliwy. W jej obrębie występują niekiedy wakuole z zużytymi produktami przemiany materii. W niej wielocukrowce, białka, lipidy, ziarenka wolutyny. W niej organella cytoplazmatyczne (rybosomy i mezosomy). RYBOSOMY (60% RNA, 40% białka), łączą się w polirybosomy przy pomocy informacyjnego RNA. Centra syntezy białek. MEZOSOMY cebulaste twory zbudowane z koncentrycznie ułożonych błon, powstałych jako wpuklenie błony cytoplazmatycznej i są z nią związane bezpośrednio. Centra energetyczne komórki. Głównie u Gramm+. Może ich być kilka w komórce, często w rejonie tworzącej się przegrody międzykomórkowej lub na biegunach. Prawdopodobnie mają udział w procesach wzrostu i rozmnażania. KINETOPLASTY kierują ruchem rzęsek. NUKLEOID odpowiednik jądra bez błony jądrowej. Występuje pojedynczo, tylko przed podziałem w liczbie dwóch. Zbudowany z podwójnej spirali DNA. Inaczej nazywany genoforem. Położenie w komórce nie jest stałe. Zawiera cechy dziedziczne przekazywane komórkom potomnym. PLAZMIDY też mają DNA i zawierają informacje genetyczna. Nie są niezbędnym elementem komórki. Ilość jest różna. Nośnik puli genów odpowiedzialnych za powstawanie nowych dziedzicznych cech bakterii, np. odporności na leki. BŁONA CYTOPLAZMATYCZNA jest delikatną, cienką (10nm) strukturą. Chroni i otacza cytoplazmę i zawarte w niej struktury; oddziela ją od ściany komórkowej. Zbudowana z białek (ok.60%), lipidów (ok.40%), mogą być małe ilości węglowodanów. Dużą część lipidów stanowią fosfolipidy, wpływające na półpłynność i funkcjonowanie błony. Struktura dwu- lub trójwarstwowa. Skład zależy od środowiska, fazy wzrostu komórki. Funkcja: narząd pobierania i wydalania (czynnie w tym uczestniczy). Transport w obie strony przy udziale enzymów - permeaz. Ważne są przy nim lipidy. Związane są z nią układy enzymatyczne biorące udział w przemianie cukrów, syntezie ściany komórkowej, DNA. ŚCIANA KOMORKOWA dość sztywna struktura otaczająca całą komórkę. Jej grubość jest różna. Podstawowym elementem jest peptydoglikan - mureina, mukopeptyd. Jest to olbrzymia cząsteczka tworząca szkielet ściany. W jej części peptydowej są często kwas D-glutaminowy, D-alanina, L-alanina, L-lizyna, kwas mezodwuaminopileminowy (DPA). Mogą być zastąpione przez inne i warunkują różnorodność części peptydowej. Różnice te są stałe i charakterystyczne - kryteria taksonomiczne w rozpoznaniu i systematyce bakterii. DPA jest syntezowany tylko przez procaryota.
(…)
…, szok termiczny, osmotyczny, antybiotyki (gł. penicylina). Formy L wytwarzają: gronkowiec złocisty, laseczki wąglika, włoskowiec różycy, pałeczki okrężnicy, paciorkowce, przecinkowiec cholery, Listeria, prątki gruźlicy, pałeczki salmonelli. Forma L rośnie na podłożach stałych (proto- i sferoplasty nie), może wrócić do postaci macierzystej po usunięciu czynnika transformującego.
OTOCZKA nie występuje…
… od kilku do kilkunastu μm. Przekraczają kilkakrotnie długość komórki bakteryjnej. Spiralny ruch zapoczątkowany jest w komórce u podstawy rzęski: skurcz jednych i rozkurcz innych cząsteczek flageliny. Dość szybki: u laseczek 27μm/s, u Vibrio ok.200μm/s. Liczba rzęsek od jednej do wielu. Rozmieszczenie: jednorzęse (monotricha) - jedna biegunowo, np. przecinkowiec cholery, dwurzęse (ditricha) - po jednej na obu biegunach, czuborzęse (lophotricha) - pęk rzęsek na jednym lub obu biegunach, wkołorzęse (peritricha) - rzęski na całej powierzchni. W rzęskach jest antygen H, ma on znaczenie w klasyfikacji i identyfikacji bakterii.
PRZETRWALNIKI (ENDOSPORY) zdolność do ich wytwarzania mają rodzaje Bacillus i Clostridium - laseczki Gramm+, tlenowe i beztlenowe. Uruchomienie procesu sporulacji następuje…
… i cieńsze niż rzęski, zawsze proste, a nie skręcone spiralnie. Są to rureczki łączące się bezpośrednio z błoną komórkową. Odgrywają rolę przy pobieraniu i wydalaniu substancji z komórki. Też ważny czynnik chorobotwórczości - umożliwiają adhezję niektórych bakterii do komórek błon śluzowych (np. E.coli, Salmonella), przylegają do erytrocytów wywołując ich hemaglutynację (wykorzystywane w odczynie…
… odporniejszy niż dimer; aldozy mają mniejsze masy; rybozydaza i racemaza alaniny występują w endosporach w połączeniu z innymi związkami (inaczej niż w wegetatywnych); kwas dwupikolinowy (DPA) i jego kompleksy z Ca+2, aminokwasami. Oporność związana jest z nieprzepuszczalnością osłon zewnętrznych. W warunkach korzystnych przez kiełkowanie (germinacja) powstają formy wegetatywne. Towarzyszy mu szereg przemian morfologicznych, fizjologicznych, wzrasta tempo oddychania, przemiana materii. Związki związane z opornością są wydalane, usuwane → utrata oporności.
BUDOWA CHEMICZNA
Bakterie zawierają 73-85% wody. Występują (oprócz podstawowych) witaminy: tiamina, ryboflawina, kwas nikotynowy, biotyna, wit. B12. Sucha masa stanowi 14-27%: węgiel 50-64%, azot 6,8-12,2%, popiół 1,3-13,8%, białka 42-63%, wielocukry 10%, lipidy ok…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)