KULTURA POLSKA W XIX WIEKU MNIEJSZOŚCI POD ZABORAMI Na ziemiach, które niegdyś należały o Polski zamieszkiwały mniejszości takie jak Żydzi ( w całym Królestwie Polskim , a zwłaszcza w Łodzi) czy Niemcy ( w Kaliszu, przy granicy z zaborem niemieckim ). Były także biedniejsze mniejszości jak Litwini, Białorusini i Ukraińcy.
W drugiej połowie XIX w. w Wilnie, Mińsku jak również na innych terenach chłop był pochodzenia ukraińskiego czy białoruskiego zaś szlachta , duchowieństwo byli spolonizowani. Wzrost świadomości narodowej u tych mniejszości zaczął rosnąć co było spowodowanie między innymi uwłaszczeniem chłopów ( 2 marca 1864) . Chłopi zyskali tym sposobem gospodarstwa, stali się samodzielnymi rolnikami, gospodarzami. Wielu chłopom poprawiła się sytuacja materialna, co spowodowało, że posłali dzieci, nie tylko do szkół powszechnych, ale czasami także na wyższe studia. Przeobraziła się nieco świadomość chłopów, którzy stali się bardziej chętni do czynnego udziału w życiu politycznym. Przywódcą polskiego ruchu ludowego został Jan Stapiński. Ruchy narodowe na Litwie , Ukrainie, Białorusi kierowane były przez inteligencję z tych narodów. Poziom świadomości narodowej wzrastał zwłaszcza w okresie przed I wojną światową. Najszybciej, dynamiczniej wzrastała świadomość narodowa wśród Ukraińców. W 1850 wydawano w Galicji zaledwie 2 pisma w języku ukraińskim , kiedy w 1910 ukazywało się ich już 43. Zresztą Ukraińcy już w XVIII w. organizowali powstania , które miały na celu dążenie do samodzielności. Rozwój świadomości narodowej najgorzej zachodził wśród Białorusinów. Przejawiał się przede wszystkim w działalności kulturalnej. Dużą popularność zyskała twórczość poety białoruskiego Janki Kupały. Jeśli chodzi o Litwę , to stanowiła ona z Polską jedno państwo już od unii w Krewie ( 1385r. ). Jednak przepaść między tymi państwami ciągle zwiększała się . (*W czasie I wojny światowej Litwini mówili nawet o zgubnych wpływach polskiej kultury). Litwini obawiali się ciągle, że Polska będzie chciała spolszczyć ich ziemie. Metropolitą galicyjsko- lwowskim Kościoła grekokatolickiego był Andrzej Szeptycki ( ** w historii znany jest także jego brat gen. Stanisław Szeptycki, który odegrał istotną rolę w II RP).
Mniejszości nie wróżyły dobrze przyszłości naszego kraju , a rozbudzenie ich świadomości narodowej oznaczało dążenie do własnego państwa. KULTURA POLSKA W XIX WIEKU Kultura polska rozwijała się trojako ( zgodnie z podziałem na zabory ) . W I połowie , a właściwie nawet przez cały XIX w. mocno wyakcentowane były motywy narodowe i niepodległościowe. Od 1822 ( wydanie „ Ballad i romansów „ Mickiewicza ) mówimy o romantyzmie, w którym nawiązywano do przeszłości, kultury orientu, mistycyzmu. Po powstaniu listopadowym miały miejsce liczne emigracje ( głównie do Francji, Paryża) . Rozwinął się wówczas model/typ poety wieszcza , stanowiący niemal symbol narodowej mądrości , symbol narodu ( Mickiewicz , Słowacki - *zmarł w wieku 40 lat, Krasiński). Na emigracji wśród twórców dominowały głównie dwa gatunki : liryka i dramat . Dzieła twórców krajowych napisane były przeważnie prozą ( Józef Ignacy Kraszewski, Narcyza Żmichowska, Józef Korzeniowski). Wielką indywidualnością epoki był z pewnością Cyprian Kamil Norwid, którego większa działalność nie została niestety odkryta (* umierając bowiem w przytułku zakonnic wiele jego rzeczy zostało spalonych). W XIX w. mimo, że nie było Polski, istniał jedynie naród bez państwa , rozwijała się także komedia, której przedstawi
(…)
… w literaturze. Pojawił się pozytywizm , który promował nie walkę, ale ideę pracy ( praca organiczna, praca u podstaw). W literaturze dominowała powieść i nowela ( Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa) czy poezja ( Maria Konopnicka „Rota”) . W okresie romantyzmu i później działali także słynni kompozytorzy jak Fryderyk Chopin , w którego losach można dostrzec schemat Polaka, który zmarł na emigracji w Paryżu…
… oni gdzieś mieszkać i coś jeść.
ZABÓR PRUSKI
W zaborze pruskim rozwijał się przemysł rolno-spożywczy ( *buraki cukrowe), stanowiło to zaplecze rolnicze dla rozwijających się Niemiec. Rozrastał się przemysł drzewny, maszynowy ( Poznań - Hipolit Cegielski) - produkowano maszyny głównie na potrzeby rolne. Zaborcy obawiali się jednak , że chłopi odpłyną ze wsi do miast , dlatego też nie chcieli rozwoju przemysłu…
… pozytywne, jak i negatywne :
+ plusem było to, że polska produkcja wyszła poza granice Królestwa Polskiego
- minusem było to, że rynki Królestwa Polskiego zalane zostały tanim zbożem rosyjskim z Ukrainy czy Białorusi ( u nas produkcja była droższa)
3. rozwijana w Królestwie Polskim przez pozytywistów praca organiczna - zachęcanie do rozwoju procesu gospodarczego W Królestwie nastąpił proces urbanizacji…
…. Były to uwłaszczenia zgodnie z którymi chłopi dostali ziemie za które płacono ziemiaństwu odszkodowania z pieniędzy pochodzących z podatków.
>>>>
Rolnictwo najlepiej rozwijało się więc w zaborze pruskim, w Wielkopolsce i na Pomorzu, którymi opiekowały się władze z Berlina, stanowiły one bowiem zaplecze rolnicze dla państwa niemieckiego. Niemcy doinwestowywali w te tereny , gdzie zauważyć można płodozmian , maszyny…
…, kółka rolnicze.
Na drugim miejscu znajdowało się rolnictwo w zaborze rosyjskim, gospodarstwa nie były wielkie, a w dodatku musiały konkurować z tanim zbożem rosyjskim. Tu w rękach wielkiej własności znajdowało się 40% ziem. W zaborze austriackim gospodarstwa były rozdrobnione, prymitywne. Powszechna była trójpolówka, znana już w XIII w. Rolnictwo skazane więc było na stagnację.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)