KLASYCYZM W POEZJI POLSKIEJ PO 1956. KLASYCYZM jest terminem niejednorodnym, nieustannie się zmieniającym. Określa się nim: sztukę antyczną grecką i rzymską jako całość,
ideał sztuki charakterystyczny dla antyku i kontynuowany przez literatury nowożytne,
epokę w literaturze i sztuce oraz charakterystyczny dla niej prąd artystyczny.
W szerszym znaczeniu za sztukę klasyczną uważa się sztukę, która odpowiada pewnym ideałom, stanowi wzór do naśladowania. Znane są takie określenia jak: klasycyzm stanisławowski, klasycyzm XVII w. we Francji, klasycyzm porozbiorowy, klasycyzm postanisławowski. Najczęściej KLASYCYZM traktuje się jako uniwersalną kategorię estetyczną, nawiązującą do inspirującej sztuki starożytnej, jej szczytowych osiągnięć.
Klasycystyczny kościół Sainte-Genevieve w Paryżu. Zdjęcie Interia
Z pojęciem sztuki klasycznej wiąże się takie cechy jak: harmonia, ład, proporcje; antropocentryzm; wiara w jedność dobra i piękna (tzw. kalokagatia); skłonność do idealizacji i widzenia świata poprzez problemy uniwersalne; nawiązywanie do ponadczasowego ideału estetycznego; wiara w możliwość zbudowania harmonijnego obrazu świata; NEOKLASYCYZM - KLASYCYZM XX WIEKU NEOKLASYCYZM jest określeniem związanym z nurtem klasycznym, a nie bezpośrednio z antykiem. W XX wieku z jednej strony postawa klasyczna jest aprobowana, z drugiej - staje się przedmiotem ataku. Traktuje się ją jako hasło programowe różnych ugrupowań, nietworzących jednolitego nurtu rozwojowego, jak i jako kategorię opisu zjawisk literackich i artystycznych przypisując tendencje klasycyzujące różnym okresom twórczym czy nurtom. Na obraz klasycyzmu w literaturze XX w. składa się wiele różnorodnych, często nakładających się na siebie doświadczeń, których początek upatruje się w poromantycznej literaturze francuskiej 2 poł. XIX w. Na gruncie literatury europejskiej zjawiskami symptomatycznymi neoklasycyzmu są m.in.: parnasizm - powstała we Francji w 1866 r. formuła artystyczna klasycyzmu, postulowana na łamach czasopisma Parnasse Contemporain , z którym związani byli Leconte de Lisle czy Mallarmé; asymbolizm - powstała w opozycji do symbolizmu nowa formuła pisarska, której propagatorami byli przede wszystkim Paul Claudel oraz Paul Valery;
W Polsce w pierwszej fazie klasycyzmu wydawane były pisma: Lamus (wydawany w latach 1908-1913 we Lwowie) oraz Museion (wydawany w latach 1911-1913 w Paryżu i w Krakowie), których pojawienie się wiąże się z r eakcją na dekadentyzm oraz programowymi hasłami konieczności powrotu do tradycji klasycznej, w ostrej krytyce do estetyki modernistycznej.
(…)
…: Jestem tam gdzie nie myślę (w opozycji do kartezjańskiego Cogito ergo sum);
badanie przedmiotów przez podmiot;
Popularne w XX w. gatunki klasyczne to: elegia, sonet, idylla.
XX-wieczne "odrodzenie klasyczne" zapoczątkował Leopold Staff > (Gałąź kwitnąca, (1908), Uśmiechy godzin (1910), W cieniu miecza (1911), Łabędź i l ira (1914)). W okresie międzywojennym poetą, którego - mylnie - określano mianem klasyka był Jarosław…
… Julii Hartwig odnaleźć można przede wszystkim w samej formie poezji (Pożegnanie, 1956, Wolne ręce, 1969, Dwoistość, 1961, Czuwanie, 1978). Harwtig konsekwentnie dokonuje cięcia wersu na zasadzie obrazu. Zabieg ten decyduje o ustatkowaniu się wiersza wolnego. Przy czym jest to obraz dwoisty: obraz rzeczywistości i obraz snu. Tę dwoistość poetyki poetka też rozstrzyga świadomie. O ile surrealiści uważali…
… pierwszej fazy twórczości Herberta składały się na wrażenie rozstrzelenia artystycznego i niespójności i z tych racji budziły zarzuty ze strony krytyków.
Z tradycyjnego klasycystycznego repertuaru poeta odrzuca stoicyzm jako filozofię oswajającą determinizm. W wierszu Do Marka Aurelego, dedykowanym swemu profesorowi Henrykowi Elzenbergowi, zwierza się właśnie, że nie jest w stanie osiągnąć imponującego mu u obydwu stoicyzmu.
Podobnie wyznaje zawziętość i niezdolność wybaczania. Nieustanna martyrologia wieku staje na przeszkodzie klasycznemu pięknu. W tych kategoriach w wielkim wierszu Apollo i Marsjasz rozważa prawdziwe dylematy sztuki naszego wieku i zarazem swojej własnej. Zbrodnie i cierpienie, jakich pełen jest wiek XX, nie pozwalają stosować tej samej miary co do przeszłych stuleci…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)