To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
JAN KASPROWICZ - HYMNY Hymny - cykl 8 utworów, wydanych dopiero w 1922 roku:
Dies irae Świety Boże, Święty, Mocny Moja pieść wieczorna Hymn świętego Franciszka z Asyżu Maria Egipcjanka Slome Salve Regina Judasz Powstawały od końca 1898 do jesieni 1901. Ukazały się w dwu tomikach: Ginącemu światu (1902) i Salve Regina (1902). Hymny przyniosły Kasprowiczowi rozgłos, zostały przyjęte jako dobitny wyraz niepokojów moralnych, dręczących epokę, a ich siła ekspresji wywołała skrajne reakcje, od entuzjazmu po potępienie (zwłaszcza ze strony ortodoksyjnych katolików). Już w Krzaku dzikiej róży i przede wszystkim w III utworze cyklu Nad przepaściami pojawiają się znamiona problematyki zawartej w Hymnach . III wiersz cyklu Nad przepaściami można potraktować jako wstępne opracowanie hymnu Dies irae - podobny w stawianiu pytań o źródło ludzkich lęków, o przemijalność życia, o obojętność Boga wobec cierpień ludzkich. Dies irae i Święty Boże, Święty, Mocny - hymny protesty, buntownicze. Ich głównym problemem jest pytanie o sens wiary w Boga wobec istnienia zła i cierpienia, protest przeciwko boskiej obojętności na los człowieka, żądanie od Boga interwencji w ludzki dramat, rozgrywający się na tym padole niedoli.
Jest to rozpaczliwe wystąpienie przeciwko zbiorowości, z silnymi napięciami, gwałtowne i niejednokrotnie bluźniercze w tonie, z modlitwą do Szatana w zakończeniu hymnu. Jest to troska o los człowieka uniwersalnego, skażonego grzechem i skazanego na wieczną pokutę.
Kasprowicz w cyklu nawiązuje do tradycji gatunku hymnicznego. Wiele tu nawiązań do hymnu średniowiecznego i pieśni kościelnej, np. początek Dies irae to przetworzona kolęda Bóg się rodzi . Obrazy poetyckie wizji są wyolbrzymione (hiperbolizacja), osadzone w nieskończonej, kosmicznej przestrzeni. Katastrofizm - zagłada świata i kosmosu. Patos tematu i form wypowiedzi, gwałtowność tonu, nagromadzenie motywów o silnym walorze emocjonalnym. Wszystko to powoduje, że Hymny są utworami o wielkiej sile wyrazu. Treści religijne i metafizyczne to centralne zagadnienia Hymnów . Jednak można je odczytać na płaszczyźnie etyczno-społecznej - troska o egzystencję człowieka; człowiek widziany w perspektywie systemów społecznych. Hymny realizują typ poetyki ekspresjonistycznej. Ekspresjonizm kładł nacisk na uzewnętrznienie wewnętrznego przeżycia, operował hiperbolą, patosem, eksklamacją, słownictwem o silnych walorach emocjonalnych. Wyrażał stanowisko skrajnie subiektywistyczne. Świat postrzegał w kategoriach walki dobra ze złem. Akcentował kolektywizm, nie stroniąc od postaw prometejskich - wystąpień przeciwko Bogu w imieniu upośledzonej zbiorowości (Jednak Kasprowicz hymny pisze zanim sformułowano teoretyczne podstawy ekspresjonizmu!)
(…)
… - jej zaświatowych tęsknot i zarazem jej moralnego upadku. Zagadka, jaką jest historyczna postać Chrystusa oraz myśli i refleksje z tym związane.
Największe nasilenie poetyckie tych tematów przynoszą Hymny.
Hymny - umiejętne operowanie symbolem; upodobnienie do muzycznej kompozycji; posługiwanie się wierszem wolnym - charakterystyczne cechy ówczesnej poezji europejskiej tego czasu. Pierwszy cykl - Ginącemu światu…
… jest istotą grzeszną, bo podlega prawom natury stworzonej przez Boga, odpowiedzialność więc za grzech spada na Stwórcę, nie na stworzenie. Straszliwa wizja Sągu Ostatecznego staje się u Kasprowicza apoteozą potęgi grzechu, triumfem zła, które stworzył Bóg. Stąd jedynym absolutem jest ból, jedynym wyzwoleniem - śmierć. SALOME - miłosny monolog biblijnej Salome, której postać stała się popularna w literaturze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)