Rozdział 2 - Komórki nerwowe i przewodnictwo nerwowe 2.1.Komórki układu nerwowego Budowa neuronów i kom. glejowych.
Neurony - komórki zdolne do otrzymywania inf. i przekazywania jej innym neuronom - osoba dorosła ok.100 mln komórek nerwowych.
Santiago Ramon y Cajal - XIX wiek, odkrycie szczeliny między dwoma neuronami, wykorzystał metodę Golgiego, mózgi niemowląt (bo komórki bardziej zwarte) więc: mózg składa się z oddzielnych komórek.
Budowa komórki zwierzęcej:
- błona (cytoplazmatyczna) - nią jest pokryta powierzchnia komórki, składa się z dwuwarstwy lipidowej (i te dwie warstwy mogą się względem siebie przemieszczać) woda, tlen, dwutlenek węgla (cząsteczki nie posiadające ładunku) mogą przechodzić przez nią dość swobodnie; sód, potas, wapń, chlor przechodzą dzięki kanałom białkowym; inne związkinieprzepuszczalna!
- jądro - struktura zaw. chromosomy,
- mitochondrium - odp. za metabolizm,
- rybosomy - synteza nowych białek (stanowią materiał budulcowy i katalizują reakcje chem.),
- siateczka śródplazmatyczna - niektóre rybosomy są do niej przyczepione, skł. się z sieci cienkich kanalików (nowo zsyntetyzowane białka są transportowane do różnych miejsc w kom.).
Budowa neuronu:
-te same el., co w kom. zwierzęcej,
- dendryty - rozgałęzione wypustki, zwężają się ku końcowi, powierzchnia dendrytu pokryta receptorami synaptycznymi, odbierającymi impulsy z innych neuronów = im większa powierzchnia tym więcej inf. może przyjąć, kolce dendrytyczne (niewielkie wyrostki), - ciało kom.(soma) - większość procesów metabolicznych, jest pokryte synapsami,
- akson - cienkie włókno dłuższe od dendrytów, przesyła impuls do innych neuronów, mięśni, gruczołów, pokryty osłonką mielinowe, przerwy w osłonce to przewężenia Ranviera, aksony bezkręgowców - nie mają osłonki, - zakończenia synaptyczne - (też: kolbka końcowa) rozgałęzienia aksonów, stąd uwalniane zw. chem.
Neuron - wiele dendrytów, ale jeden akson!
NEURON RUCHOWY ( eferentny ) - pobudzany przez inne neurony, przekazuje impuls od ciała kom.(w rdzeniu kręgowym) do mięśni i gruczołów.
NEURON CZUCIOWY ( aferentny w stos. do ukł. nerwowego )- wyspecjalizowane zakończenia do odbioru inf.
Akson aferentny - przewodzi inf. do danej struktury.
Akson eferentny - od danej struktury.
INTERNEURON - jeśli dendryty i aksony danej kom. zawierają się w jednej strukturze (też: komórka wewnętrzna).
Kształt neuronów się zmienia - mózg na poziomie mikroskopowym się zmienia (plastyczność)!
(…)
… do wnętrza, jednak (!!!) potasu wewnątrz jest więcej niż na zewn., więc gradient dąży do wypchnięcia,
- g. elektryczny i chemiczny w równowadze - dla potasu.
Potencjał spoczynkowy - gwarancja gotowości neuronu do błyskawicznej reakcji na bodziec.
Potencjał czynnościowy.
- hiperpolaryzacja - zwiększona polaryzacja, zwiększenie elektroujemności wnętrza neuronu (dodatkowa mikroelektroda), - depolaryzacja - zmniejszenie polaryzacji,
- każde pobudzenie przekraczające pewien poziom (próg pobudzenia) powoduje raptowną i rozległą depolaryzację błony gdy wartość progowa, w błonie otwierają się kanały sodowe, lawinowy napływ sodu.
Stymulacja podprogowa - niewielka reakcja zależna od siły zastos. napięcia.
Stymulacja ponadprogowa (?) - zawsze taka sama reakcja.
Potencjał czynnościowy - reakcja polegająca na błyskawicznej depolaryzacji, po której następuje odwrócenie polaryzacji.
Napięciowozależne kanały jonowe - (białka kontrolujące przepływ sodu) ich przepuszczalność zależy od różnicy potencjału po obu stronach błony; *potencjał spoczynkowy = zamknięte,
*potencjał czynnościowy = gwałtowne otwarcie; gdy szczyt - stężenie sodu na zewn. neuronu i tak znacznie większe niż we wnętrzu, szczyt pot. czynnościowego…
… śródbłonka kapilar mózgowych :D,
- pasywnie przechodzą - tlen, dwutlenek węgla (nie posiadające ładunku) i rozpuszczające się w tłuszczach (bo z nich zbud. ściany kapilar) czyli kannabinoli, heroina, nikotyna,
- dostarczenie subst. odżywczych - wymaga transportu aktywnego (specjalne białka przepompowują molekuły z krwi do tkanki mózgowej) = glukoza, aminokwasy, witaminy, hormony.
Odżywianie neuronów…
… zewnętrza.
Taka różnica potencjału w nieaktywnym neuronie - potencjał spoczynkowy.
Badanie potencjału czynnościowego - mikroelektroda (cienka, szklana rurka, o małej średnicy, wypełniona roztworem soli), na zewnątrz elektroda odniesienia, urządzenia rejestrujące, przeciętny potencjał neuronu -70mV!
Błona - selektywnie przepuszczalna (niektóre cząst. przechodzą łatwiej), jony sodu, potasu, wapnia i chloru…
… aksonu (może to być toksyczne, nawet śmiertelne dla komórki).
Jad skorpiona (wtf?) - utrzymuje kanały sodowe w stanie otwarcia, zamyka kanały potasowe.
Leki znieczulające miejscowo (Nowokaina, Ksylokaina) - przyłączają się do kanałów sodowych, zapobiegając przechodzeniu jonów sodu.
Leki znieczulające ogólnie (eter, chloroform) - obniżają aktywność mózgu, otwierając szerzej kanały potasowe.
Prawo…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)