Juliusz Słowacki
KRĄG PISM MISTYCZNYCH
Wstęp Alina Kowalczykow a I. Słowacki i mistycyzm: Dni spędzone w Pornic (Atlantyk, 1844 r.) Słowacki uznał za przełomowy moment w życiu. Doznał tam objawienia, połączył się z Bogiem, jest wiec to ważny moment dla dziejów jego świadomości. Od tej pory wszystko w jego życiu się zmienia: twórczość poetycką podporządkuje wykładowi idei genezyjskiej, z dandysa przeobrazi się w ascetę, zgromadzi wokół siebie nieliczną, lecz wierną gromadkę uczniów. Za datę przełomu przyjmuje się spotkanie z Towiańskim - 1 lipca 1842 r., ale sam poeta upiera się przy Pornic (nie wiem jak to się odmienia). Andrzej To w iański , szlachcic litewski przybył do Paryża w 1828. miał objawienia (wychodzi na to, że 2) i postanowił głosić Prawdę, a w tym celu podróżował po świecie i wzbudzał sensacje i kontrowersje. Towiański ukazał historię jako ciągły pochód duchów ku Bogu, przerywany upadkami i mozolnie podejmowany od nowa. Na drogę tę duchy wstępują uwięzione w ciele człowieka - materialny kształt jest dla nich karą za popełnione grzechy. Każdy indywidualnie dopracowuje się doskonałości; zależnie od dokonanej już pracy, duchy znajdują się na różnych szczeblach drabiny zbawienia, tworzą kolumnę, na której czele znajdują się duchy najwyższe, wiodące. Z pogardy dla ciała wynikał postulat ascezy, z idei współdziałania duchów - nakaz pokory i powszechnej miłości. Najwyższym na ziemi duchem wiodącym był sam Towiański, który został oświecony przez Boga. Jego poglądy padły na podatny grunt „popowstaniowy”, emigranci skonkretyzowali jego poglądy - w związku z tym początkowo towarzyszył mu wielki entuzjazm, a potem … wielkie rozczarowane. Nastrojom tym uległ również Słowacki, który po jakimś czasie przystąpił do Koła [sług bożych] w połowie lipca 1842 r. Całkowicie zmienił swój styl życia: żywo interesujący się światem, sprawami emigracji zamienił się w abnegata, tak dalece posuwającego swą niechęć do realiów codziennych, że matka z rozpaczą podejrzewała go o chęć zostania księdzem. Doszło jednak do konfliktu między Słowackim a Kołem Towiańskiego: po pierwsze, dlatego, że jakby nie otrzymał odpowiednio wysokiej pozycji na drabinie duchów, a po drugie, że nie zaprzestał twórczości mimo zakazów. Kiedy w czerwcu 1843 r. Mickiewicz rozdawał medaliki przysłane przez Towiańskiego, jedynie Słowacki nie padł na kolana, nie prosił itp. Kazano mu uznać swoją winę i przeprosić, czego oczywiście nie zrobił. 1 listopada poeta wystąpił z Koła. Rozstając się z Kołem Słowacki napisał kilka ironicznie zjadliwych wierszy o towiańczykach. Nigdy ich nie opublikował, za przyczynę rozstania wskazywał niezgodę na atmosferę niewolnictwa duchowego, sekciarstwa. W okresie narastania rozdźwięku między Słowackim a Kołem towiańczyków powstały trzy dramaty:
(…)
… wyszły na ląd. Im więcej było w nich czucia tym usilniej prosiły Boga o łaskę. Pojawiają się instynkty matczyne - karmienie mlekiem, krew się czerwieni, a w końcu dochodzi do stworzenia czegoś w rodzaju łańcucha pokarmowego. Silniejszy zjada słabszego, jak Kaimita (odniesienie do Kaina i Abla). Bóg na to zezwolił, bo śmierć przyspieszała pęd ducha. Podmiot mówi, że nie jest w stanie opisać całego…
… się na chwile w świecie roślin, krainie młodości. Zapomniał, że miał mówić o stworzeniu człowieka. Było to tak, że ślimak złożył w ofierze Bogu swoja skorupę, a potem stworzył skorupę żółwią, żółw utworzył skrzydła i stał się żukiem, żuk poleciał do krainy węży i powstał pterodaktyl (taki dinozaur, który umiał latać =)). Powstały pierścienice (najprościej - glizdy!). Podmiot twierdzi, że pierwsze cnoty moralne…
…, w finale dramatu godzą się i jako dwa duchy jednoczą się i dopełniają wzajemnie.
DO AUTORA „ TRZECH PSALMÓW”
U Słowackiego Kiliński , przywódca warszawskiej insurekcji 1794 r. staje się symbolem ludowego buntu.
W utworze poruszony jest wątek Owidiusza z Metamorfoz , który został przedstawiony jako syn Heliosa, który prowadząc na niebie rydwan słoneczny , zbliżył się zanadto do ziemi, przez co wzniecił…
… bezpośrednio poprzedzającym wybuch powstania krakowskiego.
W liście do Czartoryskiego pojawia się Homer, który w twórczości poety występuje stale jako ten, kto opisując państwo bogów przewidział i ukazał przyszłą historię ludzkości. W „ Iliadzie” Słowacki odczytywał jakby osobliwą figurę nadchodzących form rządów. Tu obok Homera został postawiony Hozjod jako autor „ Pracy i dni”.
W utworze pojawia się postać…
…. Król francuski swego ministra zrzucił z tuilleryjskiej góry- tzn. z pałacu Tuilieries w Paryżu.
Ludwik Filip jest również porównany przez Słowackiego do Jowisza, który by przerazić bogów, grozi, że swobodnie będzie wywijał złotym łańcuchem, do którego oni będą uczepieni ( Iliada). Poeta przywołuje także postacie antyczne m.in. Demostenesa, Agisa.
Słowacki wspomina również starożytną Grecję…
… i unosiły się duchy rycerzy. W utworze pojawia się motyw Niemnu, został tu ukazany jako woda zapomnienia , obok mitologicznego Styksu i Lety. Z kolei śpiew poety trackiego Orfeusza wywierał niezwykły car, poruszał skały, poskramiał zwierzęta.
Następnie przywołana zostaje postać Ulissesa, który po wędrówkach opisanych w Odysei Homera osiadł w Itace. Słowacki zwraca uwagę, iż Pan Bóg wybacza ludziom…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)