To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
URSZULA PERKOWSKA - „JUBILEUSZE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKI E GO” 1 . Podstawy fundacyjne Uniwersytetu Jagiellońskiego Powstanie Akademii Krakowskiej było wynikiem dalekosiężnej polityki króla Kazimierza Wielkiego związanej z przebudową i utrwaleniem podstaw państwa polskiego. Inspiracją do wszczęcia starań o powstanie uniwersytetu było utworzenie uczelni w Pradze w roku 1348. Już w 1361 król wysyła Floriana Mokrskiego do Włoch z misją zapoznania się z organizacją tamtejszych uniwersytetów. Brak przychylności papieża Klemensa VI do planów królewskich prawdopodobnie spowodował przerwanie dalszych kroków zmierzających do ufundowania uczelni. Wznawia je ostatni z Piastów po powołaniu na Stolicę Piotrową w 1362 Urbana V. W marcu 1363 do Awinionu przybyło z Polski poselstwo królewskie, które przedłożyło wraz z kilkoma innymi sprawami prośbę Kazimierza o założenie w Krakowie pełnego, czterowydziałowego Studium Generale. Głównym motywem tej supliki było ukazanie ogromnego oddalenia Polski „o czterdzieści dni drogi” od głównego ogniska wiedzy. Dyplomatycznie pomijano więc działający od kilkunastu lat uniwersytet w Pradze. Poselstwo polskie przebywało na dworze awiniońskim do września 1363 r.
Wstępna zgoda Urbana V na utworzenie na ziemiach polskich szkoły wyższej umożliwiła Kazimierzowi Wielkiemu wydanie dokumentu erekcyjnego w dzień Zielonych Świątek, czyli 12 maja 1364. Przywilej fundacyjny stwierdzał, że organizacja nowej uczelni ma się wzorować na uniwersytecie padewskim. Król gwarantował studentom i profesorom zwolnienie z opłat celnych oraz bezpieczeństwo osobiste. Przyszli scholarowie otrzymywali szeroką autonomię w zakresie administracji i zarządu majątkiem. Mieli prawo wynajmowania kwater w mieście, do nich należał wybór rektora z własnego grona oraz wybór profesorów. Rektor otrzymywał władzę sądowniczą w zakresie spraw cywilnych i lżejszych karnych. W przestępstwach cięższych orzeczenie należało zależnie od statusu studenta do sądu królewskiego i biskupiego. Nowa uczelnia złożona z trzech wydziałów: prawa, medycyny i sztuk wyzwolonych, podlegała nadzorowi państwowemu. Jednym z celów, który przyświecał królowi przy tworzeniu uniwersytetu, było przygotowanie państwu dobrze wyszkolonych urzędników. Powstało osiem katedr prawniczych (trzy prawa kościelnego i pięć prawa rzymskiego), dwie medycyny i jedna - oparta o istniejącą Szkołę Panny Marii - sztuk wyzwolonych.
Bullę potwierdzającą założenie uniwersytetu wydał papież Urban V w Awinionie 1 września 1364 . Potwierdzenia papieskie i uzupełniający je list do Kazimierza Wielkiego z 13 września wprowadziły jednak istotne zmiany w organizację nowego Studium Generale. Przeniósł papież państwową, świecką władzę nad uniwersytetem na rzecz władzy duchownej.
Rozpoczętą pod opieką królewską działalność pierwszej polskiej szkoły wyższej zahamowała przedwczesna śmierć monarchy w listopadzie 1370. Dopiero w latach 90. XIV wieku wzmagają się starania królowej Jadwigi i jej męża Władysława Jagiełły o odnowienie studium, a szczególnie o utworzenie na nim wydziału teologicznego. W wydanej w Rzymie
(…)
… Galicji. Przodowały w tym względzie takie dzienniki jak: „Czas”, „Głos Narodu” i „Nowa Reforma”. Trwałymi pamiątkami z tych uroczystości, poza tablicami pamiątkowymi i pięknym pomnikiem Kopernika, były wydawnictwa związane z dziejami uczelni i nauki polskiej. Najważniejszą z nich była dwutomowa historia UJ. Ponadto w 1901 ukazała się opracowana przez sekretarza i jednego z najczynniejszych członków…
… tak polskiej, jak i zagranicznej. Uczelnia otrzymała wiele listów i telegramów gratulacyjnych. O święcie uczelni informowała szczegółowo codzienna prasa. Wiele artykułów i notatek kronikarskich poświęcił temu wydarzeniu krakowski „Czas” oraz „Nowa Reforma”. Bardziej lub mniej szczegółowe doniesienia ze święta znalazły się również w prasie codziennej i tygodnikach wychodzących w pozostałych zaborach, takich…
… obowiązek wpłacenia kwoty w wysokości 1zł. Dodatkowe fundusze miano zdobyć poprzez organizowanie imprez sportowo - artystycznych. Program studentów obejmował również własny program artystyczny (inscenizacja Odprawy posłów greckich). Na jubileusz Wszechnicy zaproszono delegacje młodzieży tak ze Lwowa, jak też innych uczelni zagranicznych, na których studiowali Polacy, nie brakowało również zgłoszeń…
… się na zatwierdzoną bullę Bonifacego król odnawiał już pełną czterowydziałową uczelnię. W dokumencie zatwierdzono poprzednie przywileje odnoście ulg celnych i bezpieczeństwa osobistego przebywających w Krakowie studentów. Jagiełło potwierdza również władzę administracyjną i sądowniczą rektora. Król nie wspomina jednak w swoim akcie o wzorowaniu się na organizacji uniwersytetów w Padwie i Bolonii…
… świątecznym akcentem była oprawa muzyczna zorganizowana z inicjatywy ówczesnego proboszcza kościoła, a zarazem profesora UJ, ks. Feliksa Sosnowskiego. Brak możliwości zorganizowania publicznych obchodów i rozesłania zaproszeń spowodował, że Uniwersytet nie otrzymał żadnych gratulacji od uczelni zagranicznych, nie odezwał się też bratni Uniwersytet Lwowski, który podlegał jeszcze wówczas głębokiej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)