Jan Kochanowski Odprawa posłów greckich Utwór został napisany dla uczczenia wesela podkanclerza Jana Zamoyskiego z Krystyną Radziwiłłówną. Prapremiera odbyła się 12 stycznia 1578 roku na Zamku Ujazdowskim. Wystawiono ją tuż przed wyprawą na wojnę z Moskwą, dlatego utwór uznano za zachętę do wojny, mimo jego antywojennej wymowy.
,,Odprawa posłów greckich” jest tragedią renesansową w duchu antycznym - pierwszym polskim dramatem nowożytnym. Zachowuje zasadę trzech jedności: miejsca- wszystkie wydarzenia odbywają się na Placu Publicznym przed pałacem Priama w Troi, akcji-zdarzenia dotyczą jednego niewielkiego epizodu z wojny trojańskiej, czasu- przedstawia historię, której akcja dzieje się w ciągu jednego dnia. Styl wypowiedzi jest odpowiedni do pozycji ważności bohatera (decorum). Występują jednak pewne odstępstwa od stylu klasycznego:
-brak jasno określonego konfliktu tragicznego
-brak głównego bohatera naznaczonego piętnem tragizmu, który musi wybierać miedzy dwoma równorzędnymi racjami
-występuje bohater zbiorowy, jakim jest Troja
-brak parodosu i exodusu
-nie ma wprowadzonego fatum, które determinowałoby całkowicie postępowanie bohaterów
Kochanowski nie wzorował się bezpośrednio na żadnym utworze.
Tragedia ma dwie warstwy znaczeniowe:
-uniwersalną - bezpośrednio prezentowaną
-patriotyczną - ukrytą - dotyczącą Rzeczpospolitej.
Odprawa rozważa problem moralny wojny i pokoju w duchu tradycji sięgającej od Cycerona poprzez Św. Augustyna do Erazma z Rotterdamu, a także tradycji, która kazała rozróżniać wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe, obronne i zaczepne. TREŚĆ Tekst właściwy jest poprzedzony listem dedykacyjnym Kochanowskiego do Zamoyskiego, który informuje go o zawartości dramatu i wyraża nadzieję, że będzie mógł być obecny na prapremierze.
Utwór nawiązuje do wojny trojańskiej - mitu trojańskiego i Iliady Homera. Po porwaniu pięknej Heleny - żony Menelaosa, władcy greckiego przez Parysa - królewicza trojańskiego, rozgorzała wojna. U Kochanowskiego widoczny jest fragment tych dziejów - moment, gdy do Troi przybywają posłowie greccy, aby uzgodnić o oddaniu Heleny mężowi i zapobiec wojnie. Król Troi, Priam, chce podjąć decyzję na podstawie werdyktu Rady Trojańskiej. Parys pragnie zatrzymać Helenę i powołuje się na honor Troi, uważa, że ustępstwo będzie oznaczać słabość państwa, stosuje przekupstwo - stara się zdobyć jak najwięcej głosów. Popiera go Iketaon, który symbolizuje stronniczość, przekupstwo i demagogię. Z kolei Antenor, który jest wzorowym patriotą, nie daje się przekupić. Uważa, że należy zwrócić Helenę mężowi i nie narażać państwa na krwawą wojnę. Wygrywa jednak stronnictwo Parysa, a greccy posłowie odjeżdżają z niczym i rozpoczyna się wojna.
(…)
… szczęście.
Pieśń chóru II
Jest to samodzielny utwór, wydany w zbiorze Kochanowskiego Pieśni, incipit brzmi „Wy, który pospolitą rzeczą władacie”.
Mówi o odpowiedzialności rządzących za powierzonych im ludzi. Zdaniem podmiotu lirycznego powinni oni troszczyć się w pierwszym rzędzie o dobro kraju, przedkładać je nad dobro własne. Gdy ktoś czyni źle tylko sobie, mniejszą karę ponosi…
… ze sobą nieszczęście - krew, pożar, upadek. Kasandra przepowiada śmierć swojego brata, Hektora, którego ciało będzie wleczone na wozie przez Achillesa dookoła murów Troi. Mówi też o wykupywaniu ciała Hektora przez Priama, o śmierci Achillesa i jego narzeczonej, o koniu trojańskim, o rozpaczy żony Priama Hekuby i o zamienieniu jej przez bogów w psa. Kasandra nie wymienia jednak imion bohaterów.
Epilog
Antenor zwraca Priamowi uwagę na proroctwa Kasandry, ten jednak uważa swoją córkę za obłąkaną i nie chce jej wierzyć. Nagle na scenie pojawia się rotmistrz wraz ze schwytanym żołnierzem greckim. Rotmistrz zdaje relację z przybycia na wybrzeże greckich statków pod dowództwem Agamemnona, brata Menelaosa. Priam rozkazuje przygotowywać się do obrony. Wówczas Antenor zwraca uwagę na to, że lepiej jest wcześniej zaatakować…
… syna, to ważniejszy jest dla niego los ojczyzny. Aleksander namawiał współbraci do niewydawania Heleny Grekom. Tłumaczył to faktem, że Helena jest darem od samej Afrodyty, a nie wypada nie przyjąć podarunku od bogini. Powołuje się także na krzywdy, jakich Trojańczycy doświadczyli od Greków - porwanie Medei i jej brata oraz liczne szkody, wynikłe z najazdów greckich. Później głos zabrał Antenor…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)