$ 109. Rzymskie prawo własności. Pojęcie i znaczenie. Brak wyraźnej definicji własności, wobec tak różnych jej form, pojmowana jest intuicyjnie Podmioty i przedmioty prawa własności - pełne prawo własności kwirytarnej mógł posiadać:
- obywatel rzymski
- wolny
- sui iuris
- peregryni tylko według ius gentium oraz ich praw miejscowych
- własność mogła obejmować wszystkie res in patrimonio
- bardzo szeroki katalog dóbr (grunty, budynki, niewolnicy, ruchomości)
- własność nieruchomości obejmowała:
- grunt
- budynki, rośliny, zwierzęta itp. na gruncie (+ fructus)
- słup powietrza (+ ptactwo)
- wnętrze ziemi (+ kopaliny)
- doniosłe skutki gospodarcze: właścicielami czynników produkcji były osoby fizyczne, nie skrępowane prawem lennym czy też państwowymi regulacjami
Zakres prawa własności - posiadanie - używanie (też zużywanie)
- zniszczenie
- porzucenie (w skrajnych przypadkach porzucenie chorego niewolnika)
- pobieranie pożytków (do fructus należał też płód niewolnicy)
- rozporządzanie (sprzedaż, zamiana, darowizna, spadek
oddanie w użytkowanie, w zastaw, na przechowanie, emfiteuza, superficies)
Ograniczenie prawa własności - niegospodarność, marnotrawienie, zaniedbanie gruntu
(w skrajnych przypadkach zarząd dóbr mógł być powierzony kuratorowi)
- wywłaszczenie dla dobra publicznego (za dominatu, decyzją magistratury)
- ograniczenia sanitarne (lokalizacja cmentarzy), komunikacyjne (dostęp do dróg),
budowlane (wysokość i lokalizacja budynków)
- ograniczenia z prawa sąsiedzkiego, np. właścicielem owoców jest właściciel drzewa
(nawet jeśli spadły na grunt sąsiada)
Współwłasność - więcej niż 1 właściciel tej samej rzeczy, np. niewolnika - podział prawa do rzeczy niepodzielnej
- każdy współwłaściciel miał określony ułamkowo udział - mógł go sprzedać bądź zastawić
- o całej rzeczy decydowali wszyscy współwłaściciele
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)