XX w. Bergson - intuicjonizm Bergson głosił, że główną rolę w procesie życiowym odgrywa nie rozum, ale irracjonalizm - pęd życiowy. Twórca kieruje się intuicją. Wg Bergsona świat podlega ciągłemu rozwojowi a życie człowieka jest strumieniem przeżyć i czynów . Najwyższą wartość stanowi wolność. Stworzył koncepcję élan vital , siły motorycznej, będącej przyczyną wszelkiej aktywności organizmów żywych. Intelekt. Krytyka poznania naukowego Według Bergsona podstawowym narzędziem poznawczym, z jakiego korzysta nauka, jest intelekt. To intelekt (umysł) uogólnia, schematyzuje, kwantyfikuje, relatywizuje. To intelekt tworzy pojęcia - pojęcia rzeczy. Intelekt służy wyłącznie działaniu. Na intelekcie opiera się, i musi się opierać, poznanie naukowe. Z drugiej jednak strony, rzeczywistość to nie tylko zbiór stałych elementów. To przede wszystkim nieustanne stawanie się, ewolucja. Poznaniem, jakie naprawdę odnosi się do rzeczywistości, jest poznanie intuicyjne . Intuicja jest szczególnego rodzaju instynktem . Religia Bergson rozróżniał dwa źródła religii : statyczny i dynamiczny. Religia statyczna jest wynikiem działania psychologicznych reakcji i mechanizmów obronnych . Kształtuje ją obawa i obrona przed dezintegracją społeczeństwa ukształtowanego m.in. przez nakazy i zakazy religijne, myśli o śmierci stwarzające domysły dotyczące życia po niej, a także lęk przed przyszłością, który podsuwa idee bóstw opiekuńczych. Religia dynamiczna wykracza poza potrzeby tymczasowe, przemijające. W niej człowiek wierzący w sposób mistyczny i transcendentny zmierza ku Bogu. BERGSON KRYTYKA INTELEKTU: zarowno naukowy jak i potoczny deformuje rzeczywistosc, aby ulatwic wzajemne porozumiewanie sie. Unieruchamia, rozklada na czesci, upraszcza/ujednostajnia, kwalifikuje, mechanizuje (pomija to co tworcze, samorzutne), relatywizuje (okresla w stosunku do innych).
INTUICJA: bezposrednie poznanie rzeczy i zdarzen. Jest uswiadomionym instynktem. Przenosi nas do wnetrza poznawanej rzeczy. Wyzwala ze schematow (jw)
NATURA RZECZYWISTOSCI wg intuicji: nieskonczenie roznorodna, zywa, dynamiczna, jest zwarta caloscia, a nie suma czesci.
JAZN: narzucona przez swiat, przestrzenna, ustabilizowana, intelektualna (plytka) i wlasna, naturalna, uchwytna w czasie, intuicyjna (gleboka).
EWOLUCJA: przyroda ewoluuje nie mechanicznie, zgodnie ze schematami ale spontanicznie, tworczo, dzieki pedowi zyciowemu ( elan vital )
WOLNOSC: czlowiek jest wolny bo kieruja nim uczucia i mysli (czyli ona sam) MORALNOSC: 1) spoleczenstwo zapobiega egoistycznym sklonnosciom jednostek 2) jednostki nasladuja najlepszych i straja sie byc jeszcze lepsze
(…)
… (noematów). Punktem wyjścia fenomenologii jest redukcja fenomenologiczna (epoche), zawieszająca sądy o świecie
HUSSERL
ANTYPSYCHOLOGIZM: prawdy logiczne nie naleza do procesu psychologicznego, ale do przedmiotow idealnych (pojec, teorii). Gdyby by³y bylyby tylko prawdopodobnymi uogolnieniami, a sa przeciez oczywiœcie prawdziwe. Skoro prawdy nie zaleza od zmiennego czlowieka to sa stale antyrelatywizm
FENOMENOLOGIA: nowa nauka bez zalozen (aby nie potrzebowala fundamentow innych nauk), ma stwierdzac to co oczywiste. Bada tylko istote, w³aœciwoœci, nie bada miejsca, czasu, faktu istnienia. Redukcja fenomenologiczna: odrzucenie wszystkiego, czego nie gwarantuje przebieg poznania.
PROGRAM: 1) wydzielenie tego co oczywiste, dane (rzeczy rzeczywiste i idealne z ich wlasciwociami) od tego co jest konstrukcja umyslu 2) poznanie tego co oczywiste (fenomenow) poprzez intuicje, dzieki niej mo¿emy bez indukcji wypowiadac prawdziwe sady a priori
Okazjonalizm - pogląd filozoficzny sformułowany przez Arnolda Geulincxa i Nicolasa Malebranche'a, następnie rozwinięty przez Gottfrieda Wilhelma Leibniza i Barucha Spinozę, starający się przezwyciężyć trudności wynikające z założenia Kartezjusza, że świat idei i świat…
…, ale sprzeciwiał się zdecydowanie z jednej strony: stalinizmowi, a z drugiej - kapitalizmowi. Piętnował wojnę w Indochinach, "imperializm amerykański", gaullistów i ZSRR; domagał się Europy "neutralnej i socjalistycznej". Jednak próba utworzenia własnej partii politycznej skończyła się niepowodzeniem i Sartre zmuszony był zbliżyć się do Francuskiej Partii Komunistycznej.
M. Heidegger
Jądro filozofii Heideggera…
… stanowi problem Bycia (Sein). Podczas gdy tradycyjna ontologia koncentrowała swoje wysiłki wokół bytu, dla Heideggera kluczowym zagadnieniem pomijanym właściwie przez dotychczasową filozofię jest kwestia Bycia tegoż Bytu. Zadaniem nowej ontologii ma być zatem naświetlenie zapoznanego zagadnienia Bycia. Rozróżnienie między Bytem a Byciem to tzw. różnica ontologiczna.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)