KRYZYS RZECZYPOSPOLITEJ I REFORMY LAT 1764 - 1775. Kryzys Rzeczpospolitej
Rzeczpospolita zaczęła upadać już wiele lat przed XVIII w. kiedy zmarł Zygmunt August. Ostatni król z dynastii Jagiellonów. W XVIII wieku największe straty dla Polski, przyniosły rządy dynastii saskich Wettinów. Unia personalna Saksonii z Rzeczpospolitą wydawała się dobra, ale wybrany król August II szybko wpadł w wielkie zadłużenie, co wykorzystała Rosja. Wciągnięcie Rzeczypospolitej przez Augusta II do wojny północnej, spowodowało ogromne straty i zniszczenia gospodarcze, ponieważ rozegrała się ona na terenach polskich. W wyniku tej wojny Polska została ogromnie wyniszczona, a armia rosyjska przemierzała Polskę jak własny kraj. W tym czasie armia Polska praktycznie przestała istnieć, a bez wojska władzy nie da się sprawować. Ponadto w czasach saskich wojsko polskie znacznie utraciło swoją wartość bojową. Brakowało uzbrojenia, wyszkolenia i dyscypliny. W tym też momencie Rosja, zaczęła zwiększać swoje wpływy w Rzeczypospolitej. Piotr I nie musiał się wręcz wysilać, Polska sama prosiła o interwencję, gdyż nie potrafiła sobie poradzić sama z własnymi wewnętrznymi problemami. Tak oto na „sejmie niemym” w 1717 powstało pojęcie obcej gwarancji ustroju Rzeczypospolitej oraz ustalono odgórnie wielkość polskiej armii na 24 tys. Po śmierci Augusta II na tronie zasiada następny Wettin August III syn. Wybór Sasa dokonany był pod naciskiem Rosji. W 1734 roku August III został ostatecznie uznany jako władca Polski i jako król przystąpił do układania polityki państwa. Pragnął on kontynuować politykę ojca i połączyć Rzeczpospolitą z Saksonią, jednakże nie dane mu było wprowadzić swoich planów. Pojawiające się od lat czterdziestych XVIII w. projekty reformatorskie króla (kwestie skarbowo - wojskowe) były unicestwiane przez obce mocarstwa. Ułatwiła to praktyka nagminnego zrywania sejmów. Rzeczpospolita stała się podmiotem polityki międzynarodowej. Nastąpiło też, zwężenie horyzontów myślowych i ograniczenie kontaktów szlachty do najbliższego sąsiedztwa. Jedynie do elit docierała reformatorska publicystyka polityczna. Dzięki tej polityce pod koniec panowania Augusta III w kręgu Czatoryskich i ks. Stanisława Konarskiego wypracowano wstępny projekt reform, który zaczęto realizować po elekcji nowego króla. Oczywiście nowy władca musiał być wybrany w drodze wolnej elekcji. Odrzucono możliwość wybrania kolejnego Sasa. Katarzyna II napisała list do króla pruskiego Fryderyka II przedstawiając swego kandydata do tronu - Stanisława Poniatowskiego. Fryderyk II wyraził na ten plan zgodę i nakazał swojemu posłowi w Warszawie by ten współdziałał z dyplomacją rosyjską. Wysunięta kandydatura Poniatowskiego została przyjęta jednomyślnie. To doprowadziło do umocnienia się sojuszu rosyjsko-pruskiego. Tak zakończyła się ostatnia tzw. wolna elekcja Rzeczpospolitej.
(…)
… Rzeczpospolitej.
Wnioski:
-szkodliwy okres rządów Sasów (zadłużenie państwa, wyniszczające wojny)
-ciągła obecność wojsk rosyjskich na terenie Polski
-ciągła ingerencji Rosji w politykę wewnętrzna Rzeczpospolitej (nawet wybór Augusta III oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego)
-postawa szlachty, która najbardziej przejmowała się własnym interesem niż losem kraju
- wewnętrzne walki między Polakami, zapoczątkowane…
… być wstępem do zasadniczej reformy państwa:
-likwidacja obowiązku składania przez posłów przysięgi na instrukcje sejmikowe
-zniesienie liberum veto na sejmikach elekcyjnych -utworzono komisje skarbowe koronna i litewska
-powołanie komisji wojskiej, która ograniczała władzę hetmanów (bo się za bardzo panoszyli..)
-uchwalono jednolite cła generalne, które obowiązywały również szlachtę
1764<- WYBÓR STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO (<3) , przez sejm elekcyjny
Poniatowski był protegowanym Familii (czyli rodziny Czartoryskich) oraz Rosji, przez co już zawsze musiał podporządkowywać się rosyjskim interesom.
Stanisław August naiwnie wierzył (biedny..), że jeśli będzie posłuszny Carycy Katarzynie(czyli mnie..) to zgodzi się ona(czyli ja..), na reformy, które przekształca Rzeczpospolita w nowożytna monarchię parlamentarna. Jednak okazało się, że przeciwko reformom jest również magnacka opozycja oraz państwa ościenne. Reformy Stasia Poniatowskiego
Stanisław August Poniatowski był zwolennikiem idei oświecenia, o czym świadczą jego reformy:
- Utworzenie Szkoły Rycerskiej ( również mówi się Korpus Kadetów), która był pierwsza świecka uczelnia w Rzeczpospolitej
-Powstało czasopismo „Monitor”, które służyło głównie…
… postanowień sejmu „delegacyjnego”, patrioci bali się o utratę niepodległości, a konserwatyści bali się nowych reform. Dodatkowo duchowni wkurzyli się za prawa dla desydentów.
- Konfederacja upadła i stał się pretekstem dla rozbiorów Polski
Sejm Rozbiorowy (1773-1775)
- zostały zatwierdzone traktaty rozbiorowe ( marszałek sejmu: Adam Poniński, zdrajca)
- została powołana Rada Nieustająca, czyli organ…
… kierujący państwem w okresie między sesjami sejmu. Składała się z 36 posłów i senatorów. Dzieliła się na 5 departamentów : policji, wojska, sprawiedliwości, skarbu i interesów cudzoziemców. - w 1773 r. została powołana Komisja Edukacji Narodowej, która w 1775 r. powołała Towarzystwo do spraw Ksiąg Elementarnych -liczba stałego wojska- 30 tys. żołnierzy
-potwierdzono prawa kardynalne, uzupełniając o zakaz…
… podczas walki o tron Augusta III(kandydat rosyjski, choć Sas) i Stanisława Leszczyńskiego( kandydat, którego chcieli Polacy)
-wewnętrzne konflikty po wyborze Stanisława Augusta oraz niechęć konserwatystów do wprowadzanych przez niego reform (Konfederacja Barska)
Reformy w latach 1764-1775
Sejm Konwokacyjny (maj-czerwiec 1764r) - uchwalił ok. 200 ustaw (większość z nich nie weszła w życie), które miały…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)