WYKŁAD 5 Dla scharakteryzowania cywilizacji ważne jest odniesienie się do relacji między nią a religią. Religie, bowiem, wpływały bardzo często na cywilizacje. Stopień determinacji obrazu cywilizacji przez religię jest rożny. Można wyróżnić cywilizacje religijne i niereligijne. Religia określa wszystkie dziedziny życia danej społeczności - jest to determinacja cywilizacji przez religię. Religia określa obyczaje, kulturę i życie codzienne. Sakralną będzie cywilizacja judajska. Cywilizację, w której żyjemy nazwać można niesakralną. Są jeszcze cywilizacje półsakralne, które można poznać po religiach, które określają. Cywilizacja zachodnia nie jest nawet półsakralną, bo religia chrześcijańska nie determinuje naszego stylu życia na gruncie kulturalnym i obyczajowym, na gruncie naszych codziennych zachowań. Na świecie są jednak religie, które w większym stopniu narzucają styl życia codziennego. Chrześcijanizm określa jedynie najbardziej sferę etyczno-moralną. Relacje między cywilizacją a rasą. Problem cywilizacji a rasy wiąże się ze sposobem podejścia do problemu rasy. Jeśli aspekt rasy będziemy pojmować szeroko, to będziemy bardzo bliscy nałożeniu rasy i cywilizacji na jedną płaszczyznę. Jeśli natomiast będziemy pojmować aspekt rasy troszkę wężej, to te dwa terminy nie będą już tak bliskie sobie w interpretacji. Czy cywilizacje są trwałe? Można założyć, że na przestrzeni dziejów mieliśmy do czynienia z większą liczbą kultur, czy cywilizacji na obszarze Europy, których tylko część dotrwała do dnia dzisiejszego. Jedne trwają dłużej a inne nie. Z tego względu. że cywilizacje zmieniają się, to rodzi się kłopot natury interpretacyjnej. Pojawia się kwestia, stawiająca sobie pytanie, czy mamy jedną, czy wiele Europ. Cywilizacja zachodnia jest określona przede wszystkim przez tradycję grecką. Starożytność grecka również jest zmienna, jednakże aspektem wyróżniającym ową cywilizację, był duch wolności, aktywności. To w Grecji najbardziej utrwaliła się idea zgromadzeń obywateli, gdzie dokonywano wyboru osób, które później rządziły. Pojawiło się tam też zjawisko kadencyjności oraz demokracji. W Grecji nie mieliśmy do czynienia w ogóle, bądź w bardzo małym stopniu z ubóstwianiem władcy. Tam wolność rozumiano jako siłę prawa silniejszą od tych, którzy chcieli je pogwałcać. Charakteryzując Europę, wybieramy greckie idee, ponieważ najbardziej się one wybijają spośród tych, europejskich. Rzym również wniósł dużo do cywilizacji europejskiej. Wniósł on ład, stabilność oraz organizację czyli prawo. Źródłem prawa w Rzymie był przecież głos wolnego obywatela. To obywatele uchwalali prawa, a państwo miało obowiązek je wykonywać. Urzędnicy rzymscy nie stali ponad prawem. W Rzymie, konsulowie i inni politycy nie uważali państwa rzymskiego za swoją własność (republikański Rzym). Urzędnika można było oskarżyć i postawić przed sądem. Społeczności krajów' podbitych mogły dochodzić swoich praw. Do porównania różnych cywilizacji, ważne jest , skontrastowanie ich różnego odnoszenia się do prawa. Aktywizm-wszechstronna twórczość, rozwój. Nie we wszystkich rejonach świata udało się stworzyć specyficzną formę porządku publicznego, polegającą na ładzie, opartym na przemocy i ślepym posłuszeństwie w jakimś obszarze wolności. Grecja i Rzym pokazały, że ład i wolnością możliwe do zrealizowania w warunkach swoistego porozumienia między ludźmi bez przymusu, czy przemocy. Te atrybuty Rzymu i Grecji, cywilizacja europejska w jakimś stopniu kultywuje i rozwija. W konsekwencji to z
(…)
… charakterystycznych cech odróżniających wschód od zachodu powinna być wymierzana bez nadmiernego podkreślania tego, co zewnętrznie różni Europejczyków. W przeszłości obok pojęcia „cywilizacja łacińska”, używane było pojecie „cywilizacja bizantyjska”, która zaczęła się tworzyć w końcu IV w n. e. podczas podziału Rzymu na cesarstwo wschodnie i zachodnie. Tam utrwala się pogląd, że władza panującego pochodzi od Boga…
… się przez to wszechobecne i wszechmocne. Obywatele są wolni w stopniu, na który pozwala władca. Nie ma autonomii życia społecznego i politycznego. Droga do społeczeństwa obywatelskiego jest zamknięta. Państwo-opiera się na biurokracji. W cywilizacji Bizantyjskiej jedność rozumiana jest jako różnorodność. Mamy do czynienia z uniformizacją życia społecznego. Dostrzegamy różnice między Europą wschodnią a zachodnią…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)