„Filozofia nauk przyrodniczych” Carl G. Hempel Rozdział I Dziedziny badań naukowych można podzielić na dwie podstawowe grupy: nauki empiryczne - dążą do wykrywania, opisu i wyjaśnienia, a także do przewidywania zjawisk zachodzących w świecie, w którym żyjemy; twierdzenia tych nauk muszą być konfrontowane z faktami empirycznymi i zasługują na uznanie tylko wtedy, gdy dostatecznie mocno przemawia za nimi świadectwo doświadczenia. empirycznej weryfikacji twierdzeń dokonuje się metodami: za pomocą eksperymentu, systematycznej obserwacji, wywiadu, ankiet, testów psychologicznych, klinicznych, szczegółowych badań nad dokumentami, inskrypcjami, monetami. itp. Ta zależność od doświadczenia odróżnia nauki empiryczne od nieempirycznych.
Ad. b) nauki nieempiryczne - dyscypliny czystej matematyki i logiki, w których dowodzenie twierdzeń zasadniczo nie wymaga powoływania się na świadectwo doświadczenia.
Ad. a);nauki empiryczne dzieli się zazwyczaj na: 1) przyrodnicze - zalicza się zwykle fizykę, chemię, biologię oraz dyscypliny leżące na ich
pograniczu; 2) społeczne - socjologia, ekonomia, antropologia, nauki polityczne, historyczne i pokrewne.
Psychologię zalicza się czasem do pierwszej, czasem do drugiej grupy, nierzadko też przyjmuje się , że należy ona częściowo do obu grup.
Słowa "nauka" i "naukowy" - dla określenia całe dziedziny nauk empirycznych.
2.POMYSŁ I TEST Przykładowy epizod z historii Przykład badania naukowego - praca badawcza Semmelweisa nad gorączką połogową.
Semmelweis lekarz węgierskiego pochodzenia, praktykował w latach 1844 - 1848 ? w Wiedeński Szpitalu Powszechnym. Jako członek personelu I oddziału kobiecego był zaniepokojony, że znaczna część kobiet, które urodziły dzieci na tym oddziale zapadała na śmiertelną chorobę - gorączkę połogową. Na II oddziale śmiertelność spowodowana gorączką połogową była mniejsza. Ciekawe było też, to iż wśród kobiet, które urodziły dzieci w drodze do szpitala, a więc w bardzo niesprzyjających warunkach, procent zachorowań na gorączkę połogową był niższy niż przeciętny na pierwszym oddziale.
Semmelweis rozważał kilka przyczyn choroby;
ówczesne poglądy wg których, przyczyną gorączki połogowej były wpływy epidemiczne charakteryzowane jako "bliżej nieokreślone zmiany atmosferyczno - kosmiczno teulleryczne" zachodzące w całej okolicy - hipotezę tą Semmelweis odrzucił - ponieważ niemożliwe aby epidemia uderzała w oddział I omijając II;
nadmierne zagęszczenie na oddziale I - również odrzucone, bo - na oddziale II tłok był
większy;
dieta i opieka nad położnicami - odrzucone - na obu oddziałach podobne warunki;
(…)
… się do czynników takich jak entelechia (siła życiowa). (Analiza wykazała jednak, że zjawisk biol. nie można tłumaczyć entelechią). Mechanicyzm: organizmy żywe są skomplikowanymi systemami fizykochem.
Różnica zdań: czy organizmy żywe są jedynie czy wyłącznie systemami fizykochem.?
Doktryna mechanistyczna:
a) wszystkie własności org. żywych są własnościami fizykochem.; mogą być zdefiniowane za pomocą terminów…
… co definiendum, czyli wyznacza konieczne i wystarczające fizykochem. warunki dla stosowania terminów biol. (np. człowiek to dwunóg bezpióry). Jednak testosteron opisany przez analizę chem. a nie jako hormon płciowy produkowany przez jądra, kwalifikuje go nie jako substancję organiczną, ale syntetyczną otrzymywana w laboratoriach, tym samym zmieniając nie tylko jego znaczenie ale i zakres zastosowań (ekstensję…
… głoszącego, że parafina topi się w temperaturze pow. 60 0C (oraz twierdzenia, ze temp. wrzenia wody wynosi 1000 C). Natomiast zdanie, „każdy kamień znajdujący się w tym pudle zawiera żelazo” nie może uzasadnić nierzeczywistego okresu warunkowego: „gdyby ten oto kamień znalazłby się w tym oto pudle, to zawierałby żelazo”. Podobnie w przeciwieństwie do prawdziwego, ale przypadkowego uogólnienia, prawo…
… jej do wrzącej wody można wyjaśnić wg schematu D-N, powołując się na w/w fakty szczegółowe i prawo, które głosi, że parafina rozpuszcza się w temperaturze pow. 60 0C. Natomiast faktu, że dany kamień w danym pudle zawiera żelazo, nie da się wyjaśnić w analogiczny sposób, przez powołanie się na twierdzenie, że wszystkie kamienie w tym pudle zawierają żelazo. To zdanie można scharakteryzować jako dogodną, skrótową formę skończonej koniunkcji : „kamień k1 zawiera żelazo i kamień k2 zawiera żelazo, ... i kamień k63 zawiera żelazo”, a uogólnienie dotyczące parafiny odnosi się do nieskończonego zbiory przypadków , więc nie może być sformułowane jako skończona koniunkcja zdań o przypadkach indywidualnych. Uogólnienie „wszystkie kamienie w tym pudle zawierają żelazo” nie informuje o tym, ile kamieni jest w pudle…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)