Gruczoły trawienne: żołądkowe, jelitowe, wątroba i trzustka, budowa i funkcje Gruczoły trawienne • Zespół narządów występujących w układzie pokarmowym, wytwarzających soki trawienne potrzebne do chemicznej przeróbki pokarmu. Wyróżniamy: gruczoły trawienne przyścienne - o mikroskopijnych wymiarach, znajdujące się w ścianach przewodu pokarmowego: • gruczoły żołądkowe- wydzielające sok żołądkowy, • gruczoły dwunastnicze (Brunnera)- wydzielające sok dwunastniczy, • gruczoły jelitowe –wydzielające sok jelitowy. • Do gruczołów trawiennych zalicza się także gruczoły trawienne pozaścienne , ich wydzieliny przedostają się do światła przewodu pokarmowego przez kanały wyprowadzające: • ślinianki-(3 pary) w jamie ustnej, • wątroba, • trzustka. Sok żołądkowy • Wydzielany przez gruczoły trawienne żołądka (ok. 1,5 l na dobę). Najważniejsze składniki soku żołądkowego to: • kwas solny, pepsynogen (substancja prekursorowa, z której powstaje pepsyna), • pepsyna (enzym trawiący białko, składnik soku żołądkowego, enzym wytwarzany przez gruczoły zlokalizowane w błonie śluzowej żołądka. Wydzielany jest w postaci pepsynogenu- proenzymu, który staje się aktywny w kwaśnym środowisku soku żołądkowego), • śluz (u zwierząt i człowieka lepka, bezbarwna, ciągliwa substancja wydzielana przez komórki błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, dróg rodnych i in. Składa się z wody, mucyny i mukopolisacharydów. Śluz chroni błony śluzowe przed uszkodzeniami, zmniejsza tarcie w przewodzie pokarmowym (i w stawach -maź stawowa). • Na czczo w żołądku znajduje się niewiele soku, pojawia się on w większej ilości dopiero pod wpływem odpowiednich bodźców pokarmowych, psychonerwowych, chemicznych i hormonalnych. • Ocena wydolności wydzielania soku żołądkowego ma duże znaczenie kliniczne, oznacza się ilość soku na czczo i wydzielanie podczas 1 godziny oraz jego kwaśność. • Gruczoły Brunnera , gruczoły trawienne, cewkowe rozgałęzione, widoczne pod mikroskopem w ścianie dwunastnicy Sok jelitowy • Izotoniczny płyn wydzielany przez gruczoły jelita cienkiego, zawierający enzymy trawienne - peptydazy kończące trawienie białek do aminokwasów, pochodzące z komórek złuszczonej błony śluzowej. • Wydzielanie soku jelitowego pobudzane jest hormonalnie, uwalniający się z błony śluzowej jelita pod wpływem działania miazgi pokarmowej. Wątroba hepar Funkcje wątroby w organizmie człowieka: •
(…)
… szkieletowych) i
przekształcania jej w glukozo-6-fosforan, co powoduje obniżenie
stężenia glukozy we krwi, zwiększenie zapasu glikogenu w wątrobie i
mięśniach oraz wzmożenie spalania glukozy) i typu alfa
(wytwarzających glukagon-powodujący rozpad glikogenu
wątrobowego i zwiększający stężenie glukozy we krwi).
• Część zewnątrzwydzielnicza trzustki wytwarza sok trzustkowy z
licznymi enzymami proteolitycznymi…
… a także funkcje wydzielnicze. A wszystko to po to, aby
utrzymać równowagę całego ciała.
Wątroba dorosłego człowieka waży ok. 1,5 kg i znajduje się w prawym nadbrzuszu,
tuż obok żołądka, w pewien sposób „nakładając” się na ten organ – patrząc z przodu,
kształtem wątroba przypomina trójkąt prostokątny. W dolnej części wątroba
sąsiaduje z małym pęcherzykiem żółciowym i dwunastnicą, a jeszcze niżej leży
okrężnica…
… gromadzona jest w pęcherzyku żółciowym, z niego przechodzi do
dwunastnicy, a tam właśnie trawione są tłuszcze. W stanach chorobowych może
dojść do powstawania kamieni żółciowych w pęcherzyku.
Wątroba jest także olbrzymim magazynem naszego organizmu. Oprócz glikogenu
zgromadzone są w niej zapasy witaminy A, D i B12, a także znaczne ilości żelaza.
Ilość zmagazynowanej witaminy A wystarcza na okres ok. 2…
… w sąsiedztwo śledziony i nerki lewej,
położony w przestrzeni pozaotrzewnowej.
Przewodem trzustkowym, uchodzi do dwunastnicy
razem z przewodem żółciowym (powstały z
połączenia przewodu pęcherzykowego (przewód
wyprowadzający żółć z pęcherzyka żółciowego do
przewodu żółciowego wspólnego) i przewodu
wątrobowego wspólnego (prawy i lewy - łączy się w
przewód wątrobowy wspólny, prowadzący żółć z
wątroby…
… (trypsyna, chymotrypsyna i
erepsyna, nukleazy: rybonukleaza i dezoksyrybonukleaza), lipazę i
karbohydrazy (rozkładające cukry).
Trzustka
Drogi żółciowe
Zwierzęta udomowione
wątroba i trzustka -porównanie
Wątroba
hepar
• największy z gruczołów występujących u zw.domowych,
• pochodzenie- z nabłonka dwunastnicy,
• wydzielina:
żółć-odprowadzana do dwunastnicy,
• powierzchnie wątroby:
przeponowa (więzadła…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)