To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
GOSPODARKA RYNKOWA
= system, w którym alokacja środków produkcji polega głównie na interakcji między podażą a popytem.
CECHY:
Wolność gospodarcza
Samostanowienie
Zasada interesu własnego
Gospodarka pieniężna
Ekonomiczny charakter stosunków między podmiotami gospodarczymi
System zdecentralizowany
Dominacja prywatnej własności czynników prod.
Konkurencja
Gospodarka rynkowa i gosp. kapitalistyczna to nie synonimy! Gospodarka kapitalistyczna jest gosp. rynkową;
Gospodarka rynkowa może nie być kapitalistyczna (np. jako element składowy feudalizmu).
PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU KAPITALIST.:
1/ od strony instytucji , czyli mniej lub bardziej sformalizowanych reguł określających działaln. gosp. oraz jej formy organizacyjne (system - to zbiór zgodnych wzajemnie instytucji gosp.);
2/ od strony utrwalonych, powtarzających się zachowań głównych podmiotów życia gosp.
Ad 1 Najważniejsze to: prywatna własność, samodzielne przedsiębiorstwo, pieniądz, rynek dóbr i czynników produkcji, ceny (w tym - płace, stopy procentowe, kursy walut), giełda papierów wartościowych, swoboda wejścia na rynek (także zagr.); czyli - jest to zespół instytucji gospodarki prywatnej, pieniężno-rynkowej, otwartej.
Ad 2 - Główne właściwości tych zachowań: 1/ są to zachowania racjonalne , oparte na świadomym wyborze (nie - rutynowe, polegające na powielaniu rozwiązań tradycyjnych); 2/ są to zachowania rynkowe, tzn. działaln. nastawiona jest na wymianę (a nie na własne potrzeby), polega na reagowaniu w określony sposób na zmiany cen; 3/ są to zachowania polegające na dokonywaniu nakładów (w pieniądzu lub naturze) po to, aby osiągnąć nadwyżkę, zysk; zachowaniem wyróżniającym kapitalistę jest inwestowanie . Lit. J. Beksiak, O restauracji kapitalizmu w Polsce , w: Pięć lat po czerwcu , pr. zb., Warszawa 1994
Antropologia gosp. - relacja: człowiek - gospodarka; 3 cechy tej relacji:
1/ zależność człow. od dóbr - człow. ciągle odczuwa potrzeby (powtarzalność potrzeb) i ciągle od nowa musi je zaspokajać przy pomocy dóbr 2/ rzadkość (ograniczoność) dóbr - co do ilości i jakości;
3/ trud gospodarowania - środki dla zaspokojenia potrzeb uzyskuje się „w pocie czoła” (wysiłek fiz., umysłowy, konieczność akceptacji ograniczeń związanych ze społ. charakterem gospodarki).
→ Z w/w wynika prawo i obowiązek gospodarowania :
człow. może osiągnąć swój cel jedynie gospodarując ograniczonymi środkami (przesłanką samourzeczywistnienia jest gospodarowanie);
konsekwencją tego jest powinność (
(…)
…/ gospodarka administr. centralnie (planistyczna, nakazowo-rozdzielcza)
2/ gospodarka rynkowa (wolna) - por. w/w cechy
Ad 1/ - Pozornie wydaje się, że na wolnym rynku jest dużo marnotrawstwa (np. na reklamę, marketing), występują duże dysproporcje, nierówności.
→ Stąd pomysł centralnego planowania: zamiast tysięcy niezależnych jednostek - jedna centrala steruje gospodarką. → Władza planistyczna wyznacza: co, ile, kiedy, gdzie, jak przez kogo będzie produkowane oraz jak będą dzielone dobra; zarządza i kontroluje; polecenia władz planist. są bezwzględnie obowiązujące (plan dyrektywny).
→ Celem jest ograniczenie prod. luksusowej; inw.- głównie w przem. ciężki.
→ Centralne planowanie nie sprawdziło się m.in. z tego powodu, że odgórnie stanowione ceny były sztuczne; przestały pełnić funkcję informacyjną - co prowadzi do marnotrawstwa…
…, jak i poszcz. jej części; jest to pewien „typ idealny”.
→ Porządek (ład) gosp. - to zrealizowany system, zespół reguł i instytucji gosp. dla urzeczywistnienia założeń systemowych.
→ Ustrój gosp. - to obowiązujące w danej „społeczności gospodarującej” (gospodarce narodowej, UE) reguły prawne życia gosp. - korelatywne do porządku gosp.
2 typy idealne sposobu organizacji „społeczności gospodarującej”:
1…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)