Główne cechy systemu podatkowego

Opracowanie zajmuje 3 strony, na których poruszono m.in. następujące zagadnienia: wady polskiego systemu podatkowego, nadmierny fiskalizm, stopień obciążenia kosztów pracy, ulgi podatkowe, ulgi uzależnione od uznania administracji podatkowej, liczne interpretacje przepisów podatkowych, wysoki centralizm systemu podatkowego, częsta zmienność systemu podatkowego.

Główne cechy systemu podatkowego Obecny system podatkowy wyraźnie odbiega od systemu, jakiego Polska potrzebuje dla szybkiego rozwoju gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy. Nie zachęca dostatecznie do zachowań produktywnych, tak potrzebnych w kraju na dorobku. Ta wada wynika głównie z nadmiernego fiskalizmu, zwłaszcza nadmiernych fiskalnych obciążeń kosztów pracy, które zniechęcają pracodawców do powiększania zatrudnienia. Miarą fiskalizmu jest udział podatków w produkcie krajowym brutto (PKB). W Polsce, według ostatnich kompletnych statystyk OECD obejmujących 1995 r., udział ten wynosi 42,7 % Dane te plasują nas w grupie krajów o najwyższym stopniu obciążeń fiskalnych. Znajdujemy się tu obok państw skandynawskich, tradycyjnie uchodzących za najbardziej "socjalne". W Irlandii, która osiąga obecnie najwyższe tempo wzrostu w Europie, proporcja podatków do PKB wynosi 33,8% , a w USA 27,9%. Wysokie jest także obciążenie zysków przedsiębiorców. Obecna stopa podatkowa CIT (36%) lokuje Polskę w górnej strefie wśród krajów OECD. Jest zdecydowanie wyższa niż w Czechach - 29% i na Węgrzech -18%. Można zakładać, że w tych dwóch krajach ustawodawcy uznali, iż ze względu na konieczność nadrobienia ogromnych opóźnień inwestycyjnych (i cywilizacyjnych) większa część zysku powinna pozostać do dyspozycji przedsiębiorstw. O stopniu obciążenia kosztów pracy świadczą następujące wyliczenia:  Przy zatrudnieniu pracownika pracodawca obowiązany jest odprowadzić w formie składki na ZUS (łącznie ze składką na fundusz pracy) i podatku dochodowego (próg 19%) - 74,3% pensji netto pracownika. Obciążenie to skłania do podejmowania prób zatrudniania pracowników "na czarno", lub w ogóle odejścia od zatrudniania pracowników na rzecz kapitałochłonnych metod produkcji.  Dodatkowo progresja podatkowa powoduje, że koszty pracodawcy przy zatrudnieniu pracowników wyżej wykwalifikowanych, a więc lepiej płatnych są znacznie wyższe. Zatrudniając pracownika, którego zarobki są w drugim progu skali podatkowej pracodawca płaci łącznie dodatkowo 111,2% płacy netto w formie podatków i składek, przy trzecim progu aż 146,6% płacy netto.  Dla porównania w krajach OECD obciążenia kosztów pracy (podatki od dochodu, podatki socjalne pracodawcy i pracownika oraz pośrednie podatki płacone od dochodu z wynagrodzenia) wynoszą (dane z 1995 roku): 36% w USA, 34% w Japonii i 53% średnio w Europie. System podatkowy stwarza więc negatywne bodźce dla rozwoju branż o tzw. wysokiej technologii, wymagającej zatrudniania drogich specjalistów. Jest to szczególnie niepożądane w przypadku kraju którego celem jest szybki rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w konkurencyjnych branżach. Z drugiej strony sytuacja ta zniechęca do podnoszenia kwalifikacji także samych pracowników, ponieważ po pierwsze zmuszeni są oni oddawać znacznie większą część swoich dochodów w formie podatków i składek, a po drugie pracodawcy nie są (o czym powyżej) skłonni do ich zatrudniania.

(…)

…:  w podatku dochodowym od osób fizycznych: o 125 zwolnień określonych w ustawie i przepisach wykonawczych, o 13 rodzajów odliczeń od dochodu, o 16 rodzajów odliczeń od podatku.  w podatku dochodowym od osób prawnych - ponad 40 zwolnień ustawowych;  w podatku od towarów i usług - 17 kategorii zwolnień ustawowych i poza ustawowych,  liczne ulgi występują również w podatku akcyzowym, rolnym, leśnym…
… były praktycznie co roku),  ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w latach 1992 - 1998 zmieniana była prawie 40 razy,  ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zmieniona została 13 razy w latach 1993 - 1995. Powodem zasadniczej części zmian jest przy tym konieczność naprawy legislacyjnych błędów lub likwidacja luk, powstałych w trakcie tworzenia przepisów, ale było też wiele zmian spowodowanych względami politycznymi. Opisane wyżej cechy obecnego systemu podatkowego sprzyjają rozwojowi tzw. szarej strefy gospodarczej.
…
... zobacz całą notatkę