FILOZOFIA ODRODZENIA
Etymologiczny sens pojęcia „odrodzenie” wyraża reaktywację treści, wartości kiedyś żywotnych, a potem przyblakłych i zapomnianych. W historycznym kontekście Odrodzenie wyrażało zamiar zwrócenia się ku wartościom antycznym, w celu zdystansowania się do kultury średniowiecznej. W tym sensie intencja Odrodzenia posiada sens wyraźnie ahistoryczny, zdaje się nawet zakładać kołowo - cykliczną koncepcję czasu właściwą myśleniu mitycznemu.
Jakkolwiek powrót (choćby tylko intencjonalny) ku początkom, źródłom może posiadać sens egzystencjalno - regeneracyjny, to w sensie zasadniczym pozostaje niespełniony (czasu nie da się przecież cofnąć!). W rzeczywistości zamiar reaktualizacji kultury starożytnej nie mógł się powieść - stworzono coś odmiennego i nowego.
Historycy filozofii kultury sprowadzają treść odrodzenia do nowego odkrycia człowieka i świata. Odrodzenie zrodziło nową wrażliwość, kult wolności, postawę humanizmu, indywidualizmu, subiektywizmu; dokonało waloryzacji czasu.
ile Średniowiecze cechowało napięcie między eschatologią, a cielesnością i doczesnością, to odrodzenie pojmowało człowieka w sposób monistyczny ; w człowieku widziało nie tyle czysty rozum i zdolność kontemplacji, co wolę i namiętność.
Filozofia Odrodzenia była: antropocentryczna
krytyczna i antydogmatyczna
antyracjonalistyczna - gdyż zamiast kontemplacji akcentowała praktyczność, kult techniki i magii.
Współcześnie widzi się w Odrodzeniu nie tyle epokę przełomową (tę raczej w XVII w.), co przejściową; konglomerat elementów starych i nowych. Filozofia Odrodzenia odegrała raczej rolę destrukcyjno - krytyczną , podważając średniowieczne autorytety, nie stworzyła bowiem własnych oryginalnych systemów filozoficznych.
Przeważała postawa antyarystotelesowska, chętnie natomiast odwoływano się do myśli platońskiej, neoplatońskiej i sceptycznej. Picco della Mirandola - XVI wiek
Według niego, Bóg stworzył świat nadając mu hierarchiczny porządek, różne typy stworzeń otrzymały przeznaczone im konkretne miejsce w strukturze bytu; w struktury te wpisana była cała ustanowiona przez Boga aksjologia. Tylko człowiek został stworzony jako byt wolny, który nie otrzymał żadnego ustalonego na zawsze miejsca. Nie ma też żadnej zadanej z góry istoty, którą miałby zaktualizować.
Nie ma żadnej natury ludzkiej, a to kim człowiek jest (staje się) jest konsekwencją dokonanych przezeń wyborów. Nie ma przeznaczenia, a więc podlega konieczności bycia wolnym; nie jest czystą przedmiotowością - jest czystym aktem. Wszystko to składa się na nieesencjalistyczną koncepcję człowieka.
(…)
… wartości, które wchodzą ze sobą w kolizję i zawsze zatem za wybór i preferencje dla pewnych wartości musimy płacić pominięciem lub marginalizacją innych.
Monizm - stanowisko w ontologii, przyjmujące, że natura bytu jest jednorodna, że istnieje tylko jedna substancja (którą jest wg materialistów materia; wg idealistów - duch, świadomość).
Panteizm - pogląd głoszący, że Bogiem jest wszechświat pojęty…
… tego co faktycznie ludzie robią, a następnie obserwacje te uogólnić indukcyjnie”
W świecie panuje ogólnie harmonia między dobrem, a złem, ale nierówno pierwiastki te rozprzestrzeniają się w poszczególnych krajach i epokach. Los ludzki (Fortuna) zależy w połowie od Fortuny, w połowie od starań, zabiegów, dzielności jednostki.
„Fortuna jest jak rwąca rzeka; mniej szkód czyni ludziom, którzy są na to przygotowani”
Fortuna ma naturę kobiecą, preferuje raczej zbyt zuchwałego zdobywcę, niż nieśmiałego wielbiciela. Jeśli ludziom brakuje dzielności, najchętniej zrzucają winę na los. W czasach nie zdemoralizowanych, gdy ludzie są obywatelsko świadomi, najlepszym ustrojem byłaby oparta na prawie republika, bo gwarantuje wolność i jest trwała; natomiast w czasach współczesnych Machiavellemu (zwłaszcza we Włoszech…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)