Euro - wprowadzenie i zasady działania
1. Czyje jest euro?
Euro jest walutą Unii Gospodarczej i Walutowej - UGW (Economic and Monetary Union - EMU), która została utworzona 1 stycznia 1999 r. w ramach Unii Europejskiej (UE). Podstawą prawną ustanowienia UGW jest podpisany w 1992 r. w Maastricht (Holandia) traktat o Unii Europejskiej. W skład nowej unii weszło jedenaście z piętnastu krajów UE (Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg , Niemcy, Portugalia i Włochy). UGW określana też jest nieoficjalnie jako obszar euro albo Euroland. W przyszłości skład członkowski Eurolandu rozszerzy się wraz z przystępowaniem do niego nowych krajów. Każdy kraj UE ma bowiem prawo należeć do UGW, o ile spełni określone warunki - tzw. kryteria konwergencji, dotyczące inflacji, długoterminowej stopy procentowej, stanu finansów publicznych oraz stabilności kursu walutowego. Oznacza to, że także Polska, gdy będzie już członkiem Unii Europejskiej, ma przed sobą perspektywę udziału w obszarze euro na zasadach obowiązujących pozostałe kraje.
W UGW nie będą uczestniczą cztery kraje: Wielka Brytania, Dania, Szwecja oraz Grecja. Dwa pierwsze podjęły decyzję o niewstępowaniu na razie do UGW (na bazie przyznanej im traktacie tzw. klauzuli "opt-out"). Mogą wejść do Eurolandu w terminie późniejszym, o ile się na to zdecydują. Szwecja oraz Grecja nie zakwalifikowały się do UGW, nie spełniły bowiem wszystkich postawionych warunków. Należy przy tym zauważyć, że Szwecja faktycznie była w stanie te warunki spełnić, ale świadomie zdecydowała się tego nie czynić, by na razie pozostać poza obszarem euro. Grecja natomiast jest bardzo zainteresowana członkostwem w Eurolandzie, ale nie zdołała osiągnąć odpowiednio dobrych wyników ekonomicznych.
2. Dlaczego euro?
Najważniejszą cechą UGW jest to, że stanowi ona obszar jednowalutowy, tzn. obszar, na którym ma cyrkulować tylko jeden pieniądz, euro, zastępujący waluty narodowe. Z początkiem 1999 r. kraje członkowskie straciły prawo do emisji własnego pieniądza. Przekazując je bankowi centralnemu unii, który ma wyłączne kompetencje do prowadzenia polityki pieniężnej w ramach Eurolandu. Z tego względu będzie instytucją ponadnarodową. Przekazanie tej instytucji narodowych uprawnień w sferze monetarnej jest wydarzeniem wielkiej wagi, oznacza bowiem wyzbycie się jednego z kluczowych atrybutów suwerenności narodowej.
Nasuwa się pytanie, dlaczego kilkanaście krajów zgodziło się dobrowolnie zrezygnować z praw, które są tak istotne dla niezależnego bytu państwa, jak posiadanie własnych sił zbrojnych. Odpowiadając na nie, można stwierdzić, że podstawowe znaczenie miały tu przyczyny polityczne. Można je określić ogólnie jako dążenie do ustanowienia w Europie odrębnej, nowej struktury, zbliżonej do państwa federalnego, która byłaby w stanie zapewnić trwałe warunki ekonomiczne do zachowania pokoju na kontynencie europejskim. Chodzi w szczególności o takie powiązanie państwa niemieckiego z innymi krajami, by nie było ono w stanie więcej stworzyć zagrożenia dla bezpieczeństwa europejskiego. Nauczone bolesnymi doświadczeniami z wojen mających miejsce w XX wieku, kraje Unii Europejskiej uznały, że pokój jest tą wartością, która faktycznie nie ma ceny. Dlatego zgodziły się na tak znaczną utratę suwerenności narodowej, by tę wartość zachować na trwałe.
(…)
… racjonalnego wyboru oferowanych w Eurolandzie towarów i usług.
3. Co wpływa na kurs euro? Jedynym podmiotem uprawnionym do emisji euro jest bank centralny UGW - Europejski System Banków Centralnych (ESBC), który został ukształtowany na wzór banku centralnego Niemiec, Bundesbanku. Przyczyną takiej decyzji był przede wszystkim fakt, że Bundesbank uzyskał międzynarodowe uznanie za skuteczną politykę…
… się naciskom politycznym i prowadzenie polityki pieniężnej wyłącznie nastawionej na zachowanie stabilności cen.
Zagrożenie dla antyinflacyjnej polityki pieniężnej stanowi fakt, że polityka budżetowa krajów unii nie została scentralizowana. Kraje członkowskie Eurolandu zachowały bowiem prawo do jej samodzielnego prowadzenia. Istnieje więc ryzyko, że narodowa polityka budżetowania nie da się pogodzić z polityką…
… i Wzrostu. Ustalono w nim, że kraj członkowski może być obciążony karą dochodzącą do 0,5% PKB.
Zarówno niezależność ESBC, jak i dyscyplina budżetowa, mają służyć zapewnieniu stabilności euro i - w rezultacie - także jego wysokiej pozycji jako waluty międzynarodowej. Euro stanie się drugą, po dolarze amerykańskim, główną walutą świata. Można więc będzie go używać zarówno do fakturowania transakcji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)