EKONOMIA
TEMAT 11 - POLITYKA FISKALNA
POJĘCIE I FUNKCJE BUDŻETU PAŃSTWA
Budżet państwa stanowi najważniejszą część dochodów i wydatków sektora finansów publicznych. Jest to roczny plan dochodów i wydatków instytucji szczebla centralnego (tzn. instytucji rządowych), nazywany też często planem finansowym państwa. Budżet państwa uchwalany jest corocznie przez parlament w formie Ustawy Budżetowej. Według Konstytucji RP jest to jedyna ustawa, w stosunku do której prezydent nie ma prawa veta. Specjalną rolę Ustawy Budżetowej w systemie prawnym RP umacnia również fakt, że w przypadku jej nieuchwalenia w odpowiednim czasie prezydent ma prawo rozwiązać parlament i ogłosić przedterminowe wybory. Ustawa budżetowa uznawana jest za najważniejszy po konstytucji akt prawny również w innych krajach OECD. Funkcje budżetu państwa:
Funkcje ekonomiczne
redystrybucyjna - budżet państwa, przejmując podatki, cła i inne opłaty od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych dokonuje ich rozdziału pomiędzy inne podmioty, zarówno w wyniku transferów nieodpłatnych (renty, emerytury, pomoc publiczna, nieoprocentowane kredyty) jak i przez zakup dóbr i usług na rynku.
stabilizacyjna - budżet łagodzi wahania cyklu koniunkturalnego i zapewnia zrównoważony wzrost gospodarki kapitalistycznej
skarbowa - budżet przejmuje podatki, cła i inne opłaty
alokacyjna - budżet służy rozmieszczeniu dóbr i usług w gospodarce, przez finansowanie inwestycji publicznych
bodźcowa - przez redystrybucję dochodu budżet (zwłaszcza zakupy dóbr i usług, ale także dotacje i subwencje) stymuluje działalność podmiotów gospodarczych, podaż, popyt i ceny
Funkcje polityczne
planowości - budżet jest planem finansowym państwa, do którego wykonania zobowiązana jest administracja
kontrolna - umożliwienie kontroli nad władzą wykonawczą co do prawidłowego wykonywania budżetu
polityczna - umożliwienie kontroli władzy wykonawczej przez ustawodawczą, gdyż budżet uchwalany jest w formie ustawy
DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
Budżet państwa składa się między innymi z dochodów budżetu państwa, a więc prognozowanych wpływów z tytułu podatków bezpośrednich, podatków pośrednich, opłat celnych oraz innych dochodów (w tym m.in. wpłat z zysku banku centralnego, dywidendy z przedsiębiorstw państwowych, wpłat z budżetu Unii Europejskiej)
WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA
Budżet państwa składa się także z wydatków budżetu państwa, czyli planowanych wydatków na płace pracowników administracji państwowej, zakup towarów i usług, obsługę zadłużenia Skarbu Państwa (długu publicznego powstałego w wyniku emisji skarbowych papierów wartościowych i zaciągnięcia przez instytucje rządowe kredytów i zobowiązań), subwencje i dotacje do innych jednostek i szczebli sektora publicznego oraz do przedsiębiorstw,
(…)
… w 1967 roku doprowadziło do połączenia w 1968 wspólnotowych budżetów administracyjnych, a w 1971 do włączenia budżetu badań i inwestycji EWEA do budżetu EWG[2]. Od czasu wygaśnięcia Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali w dniu 24 lipca 2002 funkcjonuje zatem wyłącznie budżet ogólny Wspólnot. Zasady sporządzania budżetu
Sporządzanie i dysponowanie budżetem wspólnotowym oparte…
… oraz sprawozdania z jego wykonania.
Procedura budżetowa
Powstawanie budżetu
Zasadnicze elementy procedury budżetowej zawarte zostały w art. 310-325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Głównymi organami zaangażowanymi w jego powstawanie, realizacją i kontrolę są: Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski oraz Trybunał Obrachunkowy. Wstępny projekt budżetu sporządzany…
… POLITYKA PAŃSTWA
a. Aktywna polityka budżetowa (dyskrecjonalna) - polega na stosowaniu przez rząd określonych środków oddziaływania na popyt globalny (zmiany stawek i struktury podatków, zmiany wypłat przelewów - np. dla samorządów, zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne), w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom w gospodarce, stabilizacji cen, ograniczenia bezrobocia. Ten rodzaj polityki wymaga wprowadzania zmian w programach budżetowych i wiąże się z opóźnioną reakcją zmian na zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki. Jest ona stosowana w celu sterowania działaniem automatycznych stabilizatorów (np. w celu zmiany aktualnego stanu popytu globalnego). Aktywna polityka budżetowa może mieć charakter:
ekspansywny - pobudzenie popytu globalnego poprzez zwiększenie wydatków państwa lub obniżenie podatków. Powoduje to uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego;
restrykcyjny - państwo ogranicza nadmierny popyt globalny przez zmniejszenie wydatków budżetowych lub podwyższenie podatków.
b. Pasywna polityka budżetowa - jej fundamentem jest założenie, że pewne elementy dochodów i wydatków budżetowych automatycznie reagują na zmiany aktywności gospodarczej wyzwalając…
…, w której dokonywane są wszelkie rozliczenia - początkowo było to dolar amerykański, następnie frank belgijski, od lat 80. ECU, zaś od 1999 euro;
zasada należytego zarządzania finansami (ang. sound financial management) - obliguje instytucje wspólnotowe oraz państwa członkowskie do dbałości o prawidłowe wykonanie budżetu;
zasada przejrzystości (ang. transparency) - przewiduje publikację szczegółowego projektu budżetu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)