To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Działanie cenzury doprowadziło do powstania wielu terminów:
Editio expurgata - wydanie „oczyszczone”, przygotowane dla pewnej grupy odbiorców, np. dla młodzieży, pozbawione fragmentów „niewygodnych”, mogących wywoływać np. zgorszenie (a w dziełach największych klasyków takie „niemoralne” fragmenty znajdziemy); Podobne znaczenia mają terminy:
Editio purificata - wydanie „oczyszczone” - znowu ze względów cenzuralnych (cenzury obyczajowej, politycznej itp.), z myślą zarówno o dorosłych odbiorcach, jak i o młodych czytelnikach;
Editio castrata - wydanie „obcięte”, pomijające pewne fragmenty tekstu utworu, z powodów jw.;
inne terminy, które pojawiają się na określenie wydań, w kształt (zawartość, postać) których ingerowała różnego rodzaju cenzura (duchowna, polityczna itp.):
Editio castigata - wydanie poprawione (% i rodzaj poprawek może być przedmiotem dyskusji)
Editio ad usum scholarum oraz Editio ad usum Delphini - wydanie „oczyszczone”, przeznaczone wyłącznie dla młodzieży (drugi z tych terminów datuje się od czasów króla francuskiego, Ludwika XIV, który nakazywał specjalne wydania dzieł klasyków dla delfina - młodego następcy tronu).
Editio autentica - wydanie autentyczne; w opozycji do:
Editio spuria - wydanie skażone.
lekcja (od łac. terminu lego - czytam) - odczytanie jakiegoś miejsca w tekście lub przyjęcie jego brzmienia takiego, nie innego. np.: błędna lekcja funkcjonująca długo w wydaniach utworu: „Młodości podaj mi skrzydła” (A. Mickiewicz „Oda do młodości”) — Stanisław Pigoń (wydawca dzieł Mickiewicza) zam. „podaj” wprowadził „dodaj”, tak bowiem odczytał autograf. Tak więc różne odczytania miejsc w danym przekazie tekstu są źródłem różnych lekcji (zwykle któraś z nich jest błędna, ale mogą też być równorzędne); ponadto różne lekcje tego samego fragmentu tekstu możemy spotkać w różnych przekazach tekstu (np. inaczej brzmi dany fragment w autografie, inaczej w czasopiśmie, inaczej w kolejnym druku, np. w editio ultima). Variae lectiones - termin używany w przypadku różnych lekcji danego tekstu; są to zwykle odmiany tekstu występujące w różnych przekazach. Potocznie mówimy o nich: warianty. Np. - co podkreśla K. Górski w Sztuce edytorskiej - krytyczne wydanie Beniowskiego Słowackiego zawiera wiele wariantów, zwłaszcza w tych pieśniach, które nie zostały wydrukowane za życia poety, a więc były wydawane na podstawie niedbałego dość autografu, trudnego w wielu miejscach do odcyfrowania.
Doświadczenie uczy, że wykonanie rękopisu, a nawet druku pozbawionego błędu zdarza się niesłychanie rzadko. Jeśli edytor natknie się na omyłkę autora (lapsus calami) czy osób, które pierwotnie przyczyniły się do publikacji, staje przed problemem, co z tym zrobić. Jednym z możliwych wyjść jest dokonanie tzw. emendacji.
(…)
… druku - należy poprawić; tu nawet nie musimy informowac o tym czytelnika osobno, lecz umieścić w Zasadach transkrypcji stosowna uwagę, że oczywiste błędy druku w edycji poprawiano, np. braki znaków diakrytycznych przy spółgłoskach miękkich (co jest nb. bardzo częste, zwłaszcza na początku wersu).
Są też poprawki bardzo ważne, znaczące, np. Jana Czubka w wyd. Nie-Boskiej Komedii Krasińskiego, w scenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)