Praca zawiera informacje z przedmiotów: socjologia i filozofia. Składa się z 3 stron w formacie doc. Autor, odwołując się do wybranych przykładów, stara się odpowiedzieć na pytanie: Czy filozofia pełniła kiedyś rolę socjologii? W celu wyjaśnienia tej kwesti w referacie zostały zamieszczone wiadomości na temat współczesnej socjologii i jej charakteru, filozofii starożytnej, filozofii chrześcijańskiej i wpływu na unaukowienie socjologii oraz początków socjologii jako nauki. W pracy mamy przedstawione koncepcje takich socjologów i filozofów jak: Arystoteles, Platon, św. Augustyn, Machiavelli, August Comte, Florian Znaniecki. Zostały wyodrębnione różnice i podobieństwa między założeniami i sposobem formułowania przedstawicieli obu nauk.
Czy filozofia pełniła kiedyś rolę socjologii?
Odpowiedź na powyższe pytanie wbrew pozorom nie jest oczywista. Wydaje się, że gdyby zadać je współczesnemu socjologowi, odruchowo odpowiedziałby: nie, nie pełniła; dlatego stworzono odrębną dyscyplinę społeczną, właśnie socjologię. W zamiarze jej twórcy, Augusta Comte'a, miała być ona nauką ogólną i pozytywną zarazem, badającą na podstawie obserwacji, porównania i analizy historycznej naturalne prawa struktury i rozwoju społeczeństwa. Współczesna socjologia, z jej podejściem empirycznym i badaniami statystycznymi, odeszła daleko od założeń jej pomysłodawcy. Zarazem jednak nigdy nie wyrzekła się ambicji teoretycznych, formułowania ogólnych idei dotyczących procesu społecznego. W tym sensie nadal jest ona bliska filozofii, choć przynajmniej formalnie różni się od niej metodą naukową. W konkretnych przypadkach różnice te ulegają jednakowoż zatarciu, co najwyraźniej można zaobserwować na przykładzie dzieła Floriana Znanieckiego, gdzie te same problemy rozpatrywane są raz z punktu widzenia socjologii, innym razem zaś znowu z perspektywy filozoficznej. Wydaje się zatem, iż przed powstaniem socjologii jako odrębnej dyscypliny wiedzy, funkcje jej z powodzeniem pełniła filozofia. Można by wprawdzie rzec, że ta ostatnie zajmowała się zwykle raczej oczekiwanym niż rzeczywistym funkcjonowaniem społeczeństwa, nie zawsze jednak tak było. Na przykład Platon, wypracowując swoją ideę państwa, analizował jednocześnie świat społeczny będący przedmiotem jego doświadczenia. Stosując swoją idealistyczną metodę do analizy życia społecznego i praw jego rozwoju, ujmował je jako pewną systemową jedność. Celem nadrzędnym była tu trwałość wspólnoty społecznej spajana przez prawo. `Prawu nie na tym zależy, aby jakiś jeden rodzaj ludzi był osobliwie szczęśliwy; prawo zmierza do tego stanu dla całego państwa; harmonizując obywateli namową i przymusem, skłania ich do tego, żeby się z sobą dzielili tym pożytkiem, jaki każdy potrafi przynieść dla wspólnego dobra; prawo samo wytwarza takich ludzi w państwie nie na to, żeby potem pozwolić każdemu, niech sobie idzie, którędy sam zechce, ale na to, żeby się nimi posługiwać dla zjednoczenia państwa' (Platon, Państwo, 519E-520). Zarazem zdawał on sobie sprawę, iż koncepcja ta jest jedynie pewnym wzorcem, którego krytykowane przez niego systemy ustrojowe, zwłaszcza demokracja, nie spełniają. Krytykując je, czynił liczne obserwacje dotyczące faktycznej organizacji społeczeństwa i przeciwstawiał jej własną teorię, która w części przynajmniej była socjologicznej przecież natury.
Podobne obserwacje natury społecznej, które uznać można za początki zarówno socjologii jak i nauki o polityce, odnajdujemy u największego filozofa starożytności, Stagiryty. W tym
(…)
…, iż ten, kto by rzeczywistość zaniedbywał w imię ideału rzeczywistości, raczej zgubę własną by spowodował niż poprawę losu, człowiek bowiem, który by na każdym kroku rządził się tylko zasadami dobra, przepaść musiałby w środowisku ludzi rządzących się innymi zasadami' (Niccolo Machiavelli, Książę, str. 66). Współcześnie tezy takie zaliczylibyśmy raczej do obszaru socjologii polityki. Tak więc wydaje się, iż na przestrzeni…
… do życia w państwie' (Arystoteles, Polityka, 1253a), natomiast w Etyce nikomachejskiej - sformułowanie głoszące, że `człowiek jest istotą społeczną i do współżycia z innymi się narodził' oraz że `człowiek z natury swej jest istotą przeznaczoną do życia życiem społecznym' (Arystoteles, Etyka nikomachejska, 1196b i 1097 b).Ów społeczny charakter człowieka, stanowiący jego cechę gatunkową, wyznaczał…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)