Chemia antybiotyków - wykład

Chemia i technologia
antybiotyków
Wykład 1
Antybiotyki – informacje
podstawowe
Antybiotyki – są to wytwarzane przez mikroorganizmy (głównie grzyby
lub bakterie) substancje naturalne oraz produkty ich modyfikacji
chemicznej lub transformacji mikrobiologicznej bądź syntetyczne analogi,
które oddziałując w małym stężeniu wybiórczo na struktury bądź procesy
biologiczne, zabijają inne mikroorganizmy (bakterie, grzyby i pierwotniaki)
lub hamują ich podstawowe procesy życiowe (wzrost, rozmnażanie itp.).
Dzięki takim właściwościom oraz małej toksyczności dla człowieka
wykorzystywane są w lecznictwie jako leki przeciwko drobnoustrojom
chorobotwórczym.
Choroby bakteryjne - towarzyszą ludzkości od tysiącleci.
Identyfikacja bakterii - r. 1670 - holenderski przyrodnik Antonie van
Leeuwenhoek
Teoria zarazków jako przyczyny chorób – II poł. XIX w. - francuski
chemik i mikrobiolog Ludwik Pasteur (1822-85)
Zasady antyseptyki - II poł. XIX w. – chirurg angielski Joseph Lister
(„The Lancet” 03 1867)
Antyseptyka – postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniu, prowadzące do zabicia
wszystkich żywych drobnoustrojów. Metody: wyjaławianie, dezynfekcja
Wyjaławianie (sterylizacja) – zabicie wszystkich drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów),
łącznie z ich formami przetrwalnikowymi i zarodnikami. Środki: para wodna w nadciśnieniu,
suche gorące powietrze, sterylizacja niskotemperaturowa – gazowanie tlenkiem etylenu lub
formaldehydem, z nowych metod - np. niskotemperaturowa sterylizacja plazmowa.
Dezynfekcja - zniszczenie wegetatywnych form drobnoustrojów. Czynnikami dezynfekcyjnymi środki chemiczne, ciepło, promieniowanie nadfioletowe.
Antyseptyki (środki dezynfekujące) – substancje stosowane do odkażania powierzchni ciała, ran,
sprzętów medycznych, pomieszczeń, np. woda utleniona, roztwory chloraminy T,
nadmanganianu potasu, azotanu srebra, nipaginy – estry kwasu p-hydroksybenzoesowego,
alkohol etylowy, formaldehyd, roztwory IV rz. soli amoniowych, tu: sterinol.
Aseptyka, jałowość - postępowanie zabezpieczające przed dostępem bakterii lub innych
drobnoustrojów chorobotwórczych. Stosowana w chirurgii (sterylność narzędzi chirurgicznych,
materiałów opatrunkowych), w badaniach laboratoryjnych, przy produkcji leków czy artykułów
spożywczych.
Nowe nauki – bakteriologia, „choroby zakaźne” - II poł. XIX w. – twórcą - „łowca mikrobów”
Robert Koch – lekarz niemiecki, potem prof. higieny na uniwersytecie w Berlinie (1843-1910).
Identyfikacja mikroorganizmów wywołujących gruźlicę (1882), cholerę, tyfus. W walce z
infekcjami - szczepienia. W 1905 r. – nagroda Nobla za udowodnienie roli bakterii w szerzeniu
się chorób zakaźnych.
Antybioza - zjawisko antagonizmu pomiędzy mikroorganizmami - pewne organizmy wytwarzają
związki uniemożliwiające wegetację innych w tym samym środowisku (pojęcie użyte w końcu
XIX w.).
Biotyki - substancje chemiczne, które sprzyjają rozwojowi bakterii. (początek XX w.)
Chemioterapia – zastosowanie środków leczniczych (chemioterapeutyków) ... zobacz całą notatkę