Budżet państwa
Pierwszy budżet uchwalony w Polsce
Dokument "Oboyga Narodów - Skarbu Koronnego i Skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego - Tabelle intrat i ekspensy rocznej ordynaryjnej i ekstraordynaryjnej"
uznawany został za pierwszy budżet Państwa Polskiego. Został uchwalony przez Sejm w 1768 r.
Budżet polski z 1768 roku wyprzedził wiec o kilkanaście lat:
Francje (1817 roku);
Prusy (1848 roku).
Pojecie budżetu
Słowo budżet pochodzi z łacińskiego i oznacza sakiewkę, worek, torbę. Można go przyrównać do „pompy” - ściąga środki pieniężne które są rozdysponowywane natychmiast.
Pierwszy budżet „Bill of Rights” uchwalono w Anglii w 1689 roku (wg niektórych historyków 1688 r.). Wiąże sie on z rozwojem parlamentaryzmu i trójpodziałem władzy.
Definicja budżetu
Instytucja budżetu utożsamia sie z funkcjonowaniem sektora finansów publicznych. Najpełniej jego istotę wyraża analityczna i trójczłonowa definicja:
• Scentralizowany fundusz publiczny gromadzenia i wydatkowania środków publicznych przez organ władzy i administracji publicznej,
• Roczny plan finansowy, a zatem dotyczy przyszłych dochodów i wydatków (sporządza sie go ex ante),
• Norma prawna (akt) uchwalana przez najwyższy organ przedstawicielski na danym szczeblu władzy publicznej upoważniająca organ wykonawczy do gromadzenia dochodów publicznych i dokonywania wydatków publicznych.
Autoryzacja budżetu
Podstawa gromadzenia i rozdysponowywania środków publicznych w budżecie jest ustawa budżetowa przyjmowana przez parlament, który upoważnia rząd do realizacji określonych w ustawie dochodów i wydatków. W procedurze prawnej proces ten nazywany jest „autoryzacja budżetu”. Budżet jest rocznym planem finansowym państwa:
• zestawiającym dochody i wydatki w ciągu roku kalendarzowego, które odzwierciedlają kierunki polityki
społeczno-gospodarczej rządu,
• uchwalanym w formie ustawy określającej źródła dochodów i rodzaje wydatków,
• opracowywanym przez Rade Ministrów w terminach określonych w ustawie i wykonywanym pod jej kierunkiem za pośrednictwem Ministra Finansów.
Podstawy prawne gospodarki budżetowej Podstawy prawne polskiego budżetu określają:
• Konstytucja RP - formułuje podstawowe zasady gospodarki budżetowej oraz określa terminy prac budżetowych (inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów, np. art. 219 - 222),
• ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - dział III ustawy składający sie z 5 rozdziałów (1 - podstawowe definicje i zasady funkcjonowania budżetu, 2 - określa przeznaczenie środków, a zatem wszystkie rodzaje wydatków, 3 - dotyczy procedury opracowywania i uchwalania budżetu, 4 - określa zasady i tryb wykonywania budżetu, 5 -dotyczy obsługi kasowej budżetu,
(…)
… oraz wydatków.
Sa symbolami czterocyfrowymi, gdzie czwarta cyfra jest cyfra zmienna od 0 do 9.
Klasyfikacja paragrafów dochodów obejmuje poszczególne tytuły dotyczace m.in.: podatków,
opłat, wpływów, wpłat, dotacji (otrzymanych), np. podatek dochodowy od osób prawnych,
zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek rolny, wpłaty z zysku NBP, cła,
wpływy z usług, grzywny, mandaty i kary, przelewy…
… głównym albo dysponentem czesci
budzetowej (np. 01 - Kancelaria Prezydenta RP, 19 - Budzet, finanse publiczne i instytucje
finansowe, 32 - Rolnictwo, 41 - Srodowisko, 46 - Zdrowie, 59 - Agencja Wywiadu).
W celu wiekszej przejrzystosci, budzet dopuszcza, by dochody i wydatki budzetu panstwa, za które
odpowiada ten sam organ administracji rzadowej, tworzyły kilka czesci budzetowych.
17
Klasyfikacja…
… radnym danej jednostki samorzadu terytorialnego dostepu
do:
a) dowodów ksiegowych i dokumentów inwentaryzacyjnych - z
zachowaniem przepisów o rachunkowosci oraz o ochronie danych
osobowych,
b) informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki
finansowej,
c) sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni;
14
Zasada jawnosci i przejrzystosci budzetu - c.d.
7) udostepnianie przez Narodowy Fundusz Zdrowia informacji o przychodach
i kosztach oraz o swiadczeniodawcach realizujacych swiadczenia opieki
zdrowotnej, z którymi Fundusz zawarł umowy, o zakresie przedmiotowym
umów oraz o sposobie ustalania ceny za zamówione swiadczenia;
8) udostepnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu
podmiotów spoza sektora finansów publicznych, którym ze srodków
publicznych została udzielona…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)