Pytanie 17. Bernardo Morando (ur. około 1540 w Padwie lub Wenecji, zm. w 1600 w Zamościu) - włoski architekt, od 1569 roku pracujący w Polsce. Twórca projektu i do swojej śmierci wykonawca idealnego miasta twierdzy, Padwy północy, perły renesansu - Zamościa. . W latach 1578 - 1586 Morando zaprojektował miasto i rozmierzono jego plan w terenie oraz wzniesiono Bramę Lubelską, arsenał i pałac. W latach 1587 - 1594 Morando budował ratusz i największe swe dzieło w Zamościu - kolegiatę (obecnie katedra), która stała się wzorem dla wielu innych obiektów sakralnych Lubelszczyzny. Do swojej śmierci architekt zdążył jeszcze wznieść Bramę Lubelską i dokończyć kolegiatę (1598). Jednocześnie przez cały czas trwała nadzorowana przez Morando budowa fortyfikacji jego projektu. Dokończył je dopiero w latach dwudziestych XVII wieku Andrzej del Aqua. Jako główny architekt i budowniczy Morando czuwał również nad budową kamienic i innych budynków. Do pomocy w budowie ściągał włoskich budowniczych z Moraw. Współpracował również z niemieckimi kamieniarzami. Zamość - jedno z pierwszych, nielicznych w Europie miast planowanych i ukształtowanych także jako "dzieła sztuki", Miasto realizowało koncepcja "miasta idealnego". Funkcje mające wpływ na kształt Zamościa: miejski ośrodek handlu, położenie w pobliżu ważnych szlaków handlowych, potężna twierdza, ośrodek kultury, cenmtrum religijne, stała rezydencja Jana Zamoyskiego. W planie Zamościa harmonijnie sprzężone zostały w jedną całośc: narys bastionowego pięcioboku i dwa zawarte w jego granicach prostokąty - miasta własciwego i części rezydencjonalnej.Zaakcentowany układ osiowy: oś podłużna - rezydencja, rynek główny, środkowy bastion wschodni; oś poprzeczna - Plac Solny, Plac Główny, Plac Wodny. Po północnej i południowej stronie rezydencji usytuaowano Akademię i kolegiatę.
Brama Lubelska (stara) -zbudowana pod koniec XVI wieku (1582-85) między dawnymi bastionami IV i V, Wyróżnia się ona płaskorzeźbami po stronie północnej, przedstawiającymi m.in. personifikację patronki bramy, "Polonii", poniżej kartusz z herbem Zamoyskich, oraz napisami inskrypcyjnymi w językułacińskim, skierowanymi do "Matki Polski".
Kolegiata - Styl architektoniczny katedry jest związany z tzw. renesansem lubelskim. Jej wymiary, w stosunku 3:2, wynoszą: 45 m długości i 30 m szerokości. Nawiązują one do wymiarów ówczesnego Zamościa i są równe jego 15-krotnemu pomniejszeniu. Jest to katedra o typie bazylikowym, z wyższą nawą główną z kolebkowymi sklepieniami oraz lunetami, sięgającą 20 m oraz niższymi nawami bocznymi. Dziś prowadzą do niej 3 wejścia - poza głównym od zachodu również 2 boczne przez dawne kaplice (od północy i południa).Duża bazylika trójnawowa, z rzedem kaplic przy kazdej z naw bocznych, w planie korpus nawowy zamyka sie niemal w kwadrat, do ktorego przylega stosunkowo male zamkniete wielobocznie prezbiterium usytuowane pomiedzy kaplica grobowa Zamoyskiego a zakrystia ze skarbczykiem. Architektura modułowa, Porzadek dorycki na zewnatrz, w nawach bocznych i kaplicach, koryncki w nawie głownej. Mroczne prezbiterium rozjasnione dopiero przy zamknieciu - dydaktyka kontrreformacyjna. Manirystyczna koncepcja przestrzeni.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)