OROGENEZA KALEDOŃSKA : na przełomie syluru i dewonu. Ślady jej zachowały się w budowie gór, otaczających jezioro Bajkał (Sajan Wschodni i Zachodni), Góry Jenisejskie, Ałtaj Mongolski, Changaj i inne) . OROGENEZA HERYCYŃSKA : przypadająca na okres karbonu i permu. Fałdowania hercyńskie objęły obszar kaledonidów na południu aż po góry Kunlun i połączyły tarczę chińską z syberyjską. Wypiętrzenia nastąpiły także po północnej stronie tarczy syberyjskiej- powstały wówczas góry na półwyspie Tajmyr. Między tarcza syberyjska a tarczą fennosarmacką w Europie wytworzyły się góry Ural, które złączyły Europę z Azją. Do strefy faldowań hercyńskich należą: góry Kazachstanu, Ałtaj Południowy, Tien-szan oraz na terytorium Chin góry Kunlun i Nan-szan. Fałdowaniem hercyńskim objęte zostały przede wszystkim utwory sylurskie, dewońskie i karbońskie. Góry wieku hercyńskieg uległy w późniejszych okresach, szczególnie w czasie orogenezy alpejskiej, znacznym przeobrażeniom, potrzaskaniu i bryłowym wypiętrzeniem. OROGENEZA PACYFICZNA (JAŃSZAŃSKA) : faza górotwórcza, która kształtowała oblicze Azji Wschodniej, przypada na erę mezozoiczną- górną jurę i kredę. Dała ona początek górom średniej wysokości leżącym na wschód od Leny (góry: Wierchojańskie, Czerskiego, Kołymskie), do nich też zaliczamy góry Sichote-Alin, Chingan, góry południowej Japonii i południowej Korei, góry Chin Wschodnich i Indochin. Między nimi leżą, oddzielne bloki tarczy chińskiej, pokryte płytowo zalegającymi utworami mezozoicznymi. Strefa fałdową mezozoicznych przechodzi na Półwysep Malajski, częściowo na Sumatrę i Borneo. OROGENEZA ALPEJSKA : najmłodsza, trzeciorzędowa, najwyraźniej zaznacza się w rzeźbie Azji. Obejmuje ona na południu kontynentu pas wysokich gór, z najwyższymi na świecie górami Himalajami (himalajska strefa fałdową alpejskich). Strefa ta ciągnie się początkowo z zachodu na wschód, od Azji Mniejszej dwoma pasami górskimi, zamykając wewnętrzne kotliny (Anatolską, Irańską) aż po Wyżynę Pamiru. Następnie skręca ona na południowy wschód, wschód i południe, na Półwysep Indochiński i na wyspy: Andamany, Nikobary, Sumatrę, Jawę, Borneo. AZJA PÓŁNOCNA : Nizina Zachodniosyberyjska, Wyżyna Środkowosyberyjska, Syberia Północno-Wschodnia, Daleki Wschód, Obszary górskie Syberii Południowej; AZJA CENTRALNA : Nizina Turańska wraz z Pogórzem Kazachskim i otaczającymi górami (Pamir, Tien-szan), Kotlina Dżungarska, Kotlina Kaszgarska, Tybet, Wyżyna Mongolska; AZJA WSCHODNIA : Chiny Monsunowe, Mandżuria (Północne i Północno-Wschodnie Chiny), Półwysep Koreański, Wysypy Japońskie (Riukiu); AZAJA POŁUDNIOWA : Półwysep Indyjski i Cejlon, Półwysep Indochiński wraz z Półwyspem Malakka, Archipelag Malajski z Filipinami, Nizina Hindustańska, Himalaje; AZJA ZACHODNIA : część N: Półwysep Azji Mniejszej, Wyżyna Armeńska, Kaukaz, część S: Wyżyna Irańska i otaczające ją góry, Nizina Mezopotamii, Wyżyna Syryjsko-Palestyńska, Półwysep Arabski.
(…)
… tektonicznemu zapadnięciu; KRASOWE- w tektonicznych zagłębieniach śródgórskich- jeziora Wan i Urmia; PRZYBRZEŻNE- na obszarach bezodpływowych Kazachstanu i Wyżyny Irańskiej- występuje wiele drobnych jezior słonych, (które wysychając zamieniają się na solniska- sołonczaki); WULKANICZNE- kraterowe, głównie w Japonii.
REŻIMY WODNE RZEK: DESZCZOWY- zasilanie odbywa się wyłącznie przez opady deszczu (tylko w Indonezji); DESZCZOWO-MONSUNOWY- zaliczamy rzeki od Amuru do Indusu. Pełnowodne w okresie monsunu letniego, a stany minimalne w czasie zimowego- brak opadów; DESZCZOWO-ŚRÓDZIEMNOMORSKI- reżim tych rzek jest odwrócony- max przepływ w zimie (Tygrys i Eufrat, które dodatkowo w okresie letnim zasilane są przez topniejące śniegi); ŚNIEŻNY- zasilany przez topniejące śniegi Azji N, klimat borealny, wielkie rzeki syberyjskie, pochód wiosny odbywa się od południa- odmarzanie wiecznej zmarzliny i pokryw śnieżnych, powoduje blokowanie przepływu na północ i w konsekwencji rzeki bardzo się rozlewają (Ob); ŚNIEŻNO-LODOWCOWY- rzeki północno-zachodniej części Tybetu w stronę Kotliny Kaszgarskiej; GÓRSKIE W KLIMACIE GORĄCYM- Syr-daria, Amu-daria, Tarym; MIESZANE (ZŁOŻONE)- np. Indus, płynie przez pustynię, zasilany z monsunu…
… i Stanowe na wschodzie.
JEZIORA: RELIKTOWE- największe w Azji- M. Kaspijskie i J. Aralskie (resztki dawnego trzeciorzędowego morza sarmackiego); TEKTONICZNE- J. Bajkał (leżące w głębokim, a długim rowie tektonicznym), M. Martwe (leżące w jednej z najniższych na świecie depresji); RZECZNE- przy korycie rzeki Jangcy lub w dolinie Mekongu są jeziora w naturalny sposób połączone z rzekami. Przyjmują w okresie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)