Azja :
- Największa część świata, tworząca z Europa kontynent Eurazji.
- Leży na półkuli N (z wyjątkiem Archipelagu Malajskiego leżącego częściowo na półkuli S).
- Od północy i południowego-zachodu Azję oblewają morza poboczne Oceanu Atlantyckiego:
M. Arktyczne i M. Śródziemne; od wschodu- Ocean Spokojny (wraz z morzami przybrzeżnymi); od południa- Ocean Indyjski.
- Od Ameryki N oddzielona cieśniną Beringa; od Afryki- Kanałem Sueskim i M. Czerwonym; od Europy- cieśniną Bosfor i Dardanele.
- Umowną granicę lądową z Europą (na długości około 3 000 km) stanowią wschodnie przedgórza Uralu, rzeka Emba, północny brzeg M. Kaspijskiego, Obniżenie Kumsko-Manyckie.
- Skrajnymi punktami lądowej części Azji są przylądki: Czeluskin, Piai, Baba, Dnieżiewa.
- Największa rozciągłość południkowa Azji wynosi 8 400 km; równoleżnikowa 8 590 km.
- Powierzchnia 43,4 mln km².
Warunki naturalne :
Ukształtowanie poziome :
- Długość linii brzegowej Azji wynosi 62 000 km.
- Po Europie Azja jest najbardziej rozczłonkowaną częścią świata:
▪ półwyspy stanowią 18,4% powierzchni;
Główne półwyspy : Jamał, Gdański, Tajmyr, Czukocki, Kamczatka, Koreański, Szantuński, Indochiński (z Malajskim), Indyjski, Arabski, Azja Mniejsza.
▪ wysypy 5%
Największe wyspy : Ziemia Północna, Nowosyberyjskie, Wrangla, Kurylskie, Sachalin, Japońskie, Riukiu, Tajwan, Archipelag Malajski z Filipinami, Andamany, Nikobary, Cejlon, Cypr.
- Największa odległość od morza w Azji wynosi 2 500 km.
Ukształtowanie pionowe :
- Azja jest po Antarktydzie najbardziej wzniesioną częścią świata; średnia wysokość wynosi 987 m.
- Na obszarze Azji, znajduje się najwyższy szczyt Ziemi (Mt. Everest, 8848 m) i najgłębsze zapadlisko (Morze Martwe, 392 m p.p.m.).
- Około 75 % powierzchni Azji stanowią góry i wyżyny ciągnące się od M. Egejskiego i M. Czarnego przez całą Azję.
- Jeden system górski obejmuje góry : Taurus, Zagros, Ekran, Sulejmańskie, Himalaje, Patkaj, Arakańskie, góry Archipelagu Malajskiego (na południu ); i Pontyjskie, Kaukaz, Elbrus, Kopet-dag, Paropamis, Hindukusz, Karakorum, Kunlun, Cinling-szan (na północy )
- Drugi system górski : biegnie od Pamiru od Półwyspu Czukockiego i obejmuje góry : Tien-szan, Ałtaj, Sajany, Stanowe, Jabłonowe, Wierchojańskie, Czerskiego, Dżungdżur, Kołymskie.
- Od północy do tego systemu przylega rozległa Wyżyna Środkowosyberyjska.
(…)
… i mezozoiku.
- Do pasma północnego należą góry: Pontyjskie, Kaukaz, Kopet-dag, Hindukusz, Pamir, Karakorum;
Do pasma południowego- góry: Taurus, Zagros, Omanu, Beludżystanu, Sulejmańskie.
= Oba pasma łączą się w Pendżabie we wspólny łańcuch himalajsko-birmański.
- Półwyspy Arabski i Indyjski, geologicznie należą do platformy Afryki.
- Tworzyły one wspólnie praląd- Gondwany, od którego zostały odłączone w ciągu kredy i trzeciorzędu i przyłączone do Azji.
● Pacyficzny system Alpidów azjatyckich (wyspy: Sachalin, Kurylskie, Japońskie, Filipińskie, Tajwan, Archipelag Malajski).
- Zbudowane są ze skał paleozoiczno-kenozoicznych
- Ruchy górotwórcze trwają tu do dziś (trzęsienia ziemi i działalność wulkaniczna).
- Wzdłuż pacyficznych Alpidów ciągną się rowy oceaniczne: Aleucki, Kurylski, Japoński, Mariański…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)