AWANGARDA POETYCKA LAT DWUDZIESTYCH Najważniejsze w sztuce I połowy XX w. zjawisko. Jego istotą było przezwyciężanie konwencji, krytyczny albo i nonszalancki sprzeciw wobec tradycji, kult nowoczesności, wiara w przyszłość. Historia literatury używa tego terminu na oznaczenie zespołu „tendencji skrystalizowanych w literaturze (a także w plastyce, teatrze i filmie) polskiego dwudziestolecia międzywojennego, z których najważniejsze to - antytradycjonalizm, rozbrat z konwencjami zeszłowiecznego realizmu i naturalizmu, poszukiwanie środków artystycznego przekazu związanych bezpośrednio z impulsami współczesnego «życia», nastawienie eksperymentatorskie, dążenie do programowości i teoretycznych uzasadnień procederu artystycznego" (J. Stawiński, Koncepcja języka poetyckiego Awangardy Krakowskiej, 1965, s. 8). Obszar poezji awangardowej w Polsce obejmuje takie kierunki i ugrupowania jak: ekspresjonizm, futuryzm, Awangarda Krakowska oraz krąg poetycki zwany Drugą Awangarda. AWANGARDA KRAKOWSKA . Awangarda Krakowska - grupa skupiona wokół pisma „Zwrotnica" (1922-1923 i 1927-1929. Jej teoretyk, Tadeusz Peiper opracował oryginalny program liryki pojmowanej jako celowa konstrukcja intelektualna z rozbudowanym systemem reguł w zakresie składni i metaforyki (Tędy). Koncepcje te rozwijali twórczo. Założenia : Zostały ogłoszone w broszurze Nowe usta ( 1929) i zbiorze Tędy (1930) autorstwa T. Peipera: a) kult tzw. 3 x M, miasta, masy, maszyny jako symboli nowej cywilizacji, wpływających na świadomość i wrażliwość człowieka; Punkt wyjścia MMM, Metafora teraźniejszości postulat przeobrażeń języka i formy poetyckiej tak, aby odpowiadały nowej wrażliwości czytelników, artysta jako konstruktor, budowniczy zdania, poezja jako świadoma "budowa pięknych zdań": d) postulat tworzenia "ekwiwalentów uczuć", którymi miały być obrazy konstruowane w oparciu o nowoczesna metaforę. Według Peipera metafora taka jest środkiem tworzenia nowej, poetyckiej rzeczywistości; e) eliminacja tzw. waty słownej, zbliżenie rytmu poezji do rytmu prozy, akcentowanie rytmu zdania f) przeciwstawienie kultury i natury, rozwój upatrywali w oddalaniu się człowieka od przyrody, uniezależnieniu się od niej g) przekonanie, że nowe czasy wymagają nowej sztuki h) sztuka powinna dostarczać człowiekowi wzruszeń, „które otrzeźwiają, wzmacniają lub myją i wtedy współzawodniczy zaszczytnie z fabryką wentylatorów, homogenów i mydeł. Artysta pracuje, aby pracującym dać wypoczynek po pracy i ochotę do dalszej pracy” i) poeta powinien być przede wszystkim użyteczny
(…)
… ugrupowania pozostaje krąg pisarzy i model literatury związany z „Wiadomościami Literackimi". Zrąb programu literackiego Awangardy Krakowskiej zbudował T. Peiper. Wizja nowej poezji odrzucała wszelkie postaci tradycjonalizmu, proponując w zamian poezję konstruktywistyczna, oszczędną w stówach, intelektualną, opartą na metaforze i peryfrazie, stawiającą wyżej emocje zbiorowe od indywidualnych, wyrażającą…
… wileńskiego uniwersytetu w Klubie Intelektualistów i propagowała postawy katastroficzne, apokaliptyczne. Krąg ten tworzyli przede wszystkim wileńscy poeci z grupy Żagary (stąd używane czasem określenie awangarda wileńska).
Czesław Miłosz, Teodor Bujnicki,
Jerzy Zagórski, Tadeusz Byrski, Antoni Gołubiew, Henryk Dembiński, Stefan Wędrychowski, Jerzy Putrament.
Stworzony przez Awangardę Krakowską model wiersza…
… deformacji podkreślającej apokaliptyczny wymiar dziejów);
Jerzy Zagórski- (1907-84; debiut: Ostrze mostu 1933): Widzenie IV(odwołania do Ewangelii, motyw szatana potęguje pesymistyczny obraz zaniku wszelkich wartości, katastrofa);
Czesław Miłosz - „Roki" (/ nienawidzić pora, co kochałeś, l kochać to, co znienawidziłeś, l twarze deptać tych, którzy milczącą piękność wybrali wizja apokalipsy, wizja świata…
…, tworzyli wizjonerskie obrazy
wprowadzili symbolizm
odwołali się do poezji romantycznej, do mitu, wizji poetyckiej, co pozwalało na stosowanie paraboli poetyckiej
obok wiersza wolnego chętnie posługiwali się tradycyjną, uporządkowaną budową stroficzną
KWADRYGA - założyciel i inicjator: Stanisław Ryszard Dobrowolski, członkowie : Wiesław Wernic
Zbigniew Uniłowski
Marian Piecha
Stefan Flukowski
Władysław…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)