Auguste Comte (1798-1857) trzy stadia rozwoju ludzkości Przez filozofię rozumie Comte ogólny system pojęć ludzkich, a przez teorię pozytywną - teorię, której celem jest koordynowanie zaobserwowanych faktów. Filozofia bada więc naturę metod naukowych i wytwarza systematyczną syntezę rozmaitych nauk szczegółowych. Za wiedzę może uchodzić jedynie to, co może wytrzymać próbę empirycznej weryfikacji.
W trakcie rozwoju historycznego myśl ludzka przechodzi trzy główne fazy: teologiczną, metafizyczną i pozytywną. Tym stadiom odpowiadają stadia życia człowieka: dzieciństwo, młodość i dojrzałość.
Stadium teologiczne jest fazą rozwoju umysłowego człowieka, w której poszukuje on ostatecznych przyczyn zdarzeń i znajduje je w woli osobowych, ponadludzkich istot. Jest to w ogólności wiek bogów lub Boga. W obrębie tego stadium można wyróżnić etap fetyszyzmu, w którym człowiek reprezentował mentalność animistyczną, etap politeizmu oraz etap monoteizmu.
W stadium metafizycznym umysł, zamiast wyjaśniać zjawiska w terminach działania woli ludzkiej, odwołuje się do fikcyjnych idei, jak eter, zasady życia i tym podobne. Przejście od pierwszego do drugiego stadium następuje wtedy, gdy miejsce pojęcia Bóstwa zajmuje pojęcie wszechogarniającej przyrody, a wyjaśnienia, jakich się poszukuje, są wyjaśnieniami w terminach bytów abstrakcyjnych (jak: siła, przyciąganie, odpychanie).
Stadium pozytywne jest stadium dojrzałego światopoglądu i mentalności naukowej. Nie szuka się już tu ostatecznych przyczyn i nie rozważa nieobserwowalnych wewnętrznych istot rzeczy. Umysł zajmuje się zjawiskami lub faktami obserwowanymi, które podciąga pod ogólne prawa opisowe. Prawa te umożliwiają przewidywanie, do której zdolność jest oznaką wiedzy pozytywnej - realnej, pewnej i użytecznej. A jednak, w pewnym sensie też względnej - nie znamy całego Wszechświata, a jedynie taki, jaki się nam jawi.
Każde z powyższych stadiów łączy Comte z odrębną formą organizacji społeczeństwa. Faza teologiczna wiąże się z wiarą w absolutną władzę, boskie prawa królów i militarystyczny porządek społeczny. W stadium metafizycznym dominuje wiara w abstrakcyjne prawa i suwerenność ludu. Stadium pozytywne łączy się z rozwojem społeczeństwa przemysłowego, w którym powstaje elita naukowa mająca organizować i zarządzać w racjonalny sposób społeczeństwem. Właściwy rozwój społeczeństwa wymaga nowej nauki, socjologii.
Comte musi oczywiście uznać, że w pewnej mierze owe stadia nakładają się na siebie. Z uwagi na obecność w tej systematyzacji sądów wartościujących, należy je uznać nie za naturalny opis, ale za rekonstrukcję dokonaną z pewnego punktu widzenia. Założeniem Comte'a interpretacji dziejów jest prawdziwość pozytywizmu.
(…)
… nie zmierza tylko do uzyskania teoretycznej jedności nauk, ma także cel praktyczny: potężną rewolucję społeczną, reorganizację społeczeństwa.
nauka o człowieku; statyka i dynamika społeczna
Socjologia, jako ukoronowanie rozwoju nauki, zakłada inne nauki podstawowe. Dzieli się na statykę i dynamikę społeczną. Statyka społeczna bada ogólne prawa istnienia, wspólne społeczeństwom, czyli warunki solidarności społecznej. Dynamika bada prawa ruchu czy rozwoju społeczeństw, prawa postępu społecznego. Statyka tworzy bezpośrednie ogniwo między nauką ostateczną a całością nauk przygotowawczych, przede wszystkim biologią. Ją samą zakłada dynamika społeczna, odnosząca się przede wszystkim do polityki.
Socjologia pojmuje postęp jako stopniowy rozwój porządku, a porządek przedstawia jako coś, co się ujawnia przez postęp…
….
klasyfikacja i metodologia nauk
Postęp wiedzy jest postępem poznania naukowego. A nauka przybiera postać nauk szczegółowych. Wszystkie one zajmują się koordynowaniem różnych klas zjawisk za pomocą różnych metod. Pierwszym warunkiem klasyfikacji nauk jest ustalenie nauk podstawowych. Comte wymienia: matematykę, astronomię, fizykę, chemię, fizjologię i biologię oraz socjologię.
Teraz należy postępować zgodnie…
… mierze owe stadia nakładają się na siebie. Z uwagi na obecność w tej systematyzacji sądów wartościujących, należy je uznać nie za naturalny opis, ale za rekonstrukcję dokonaną z pewnego punktu widzenia. Założeniem Comte'a interpretacji dziejów jest prawdziwość pozytywizmu.
Należy zaznaczyć, że Comte nie forsuje ateizmu. Teizm i ateizm należą dla niego do sfery, której nie można rozstrzygnąć…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)