Arystoteles Arystoteles (384-322 p.n.e.), filozof grecki. Pochodził ze Stagiry Ok. 366-347 p.n.e. kształcił się w Akademii Platońskiej .335 p.n.e. powrócił do Aten, gdzie założył szkołę filozoficzną: Likejon .Początkowo zwolennik Platona , wykształcił szybko zręby własnej doktryny. Przeczył istnieniu jakiejkolwiek wiedzy wrodzonej - źródeł poznania upatrywał w postrzeżeniach, na podstawie których drogą abstrakcji umysł buduje pojęcia, tzn. wydobywa to, co w rzeczach ogólne. Opracował teorię pojęć i sądów, zwłaszcza zasady sylogizmu ( sylogistyka Arystotelesa ), tworząc podstawy logiki. Filozofię podzielił na praktyczną, tj. etykę i politykę, oraz teoretyczną , czyli fizykę, matematykę i "filozofię pierwszą" , zwaną później metafizyką , na polu której jego dokonania okazały się szczególnie doniosłe. Odrzuciwszy naukę o ideach, stwierdził, że istnieją tylko konkretne rzeczy jednostkowe, stanowiące samodzielne bytowo substancje . W substancji wyodrębnił formę : to, co mieści się w definicji danej rzeczy, a więc jej istotę, i materię : to, co poza nią wykracza (hylemorfizm); stworzył pojęcie absolutnie nieuformowanej i odwiecznej materii pierwszej, stanowiącej podłoże wszystkiego. Jest autorem klasycznej formuły teorii przyczynowości ; obok formy i materii, traktowanych jako przyczyny wewnętrzne: formalna i materialna, wydzielił 2 przyczyny zewnętrzne: sprawczą i celową, czyli to, dzięki czemu, i to, ze względu na co coś zaistniało. PODZIAŁ FILOZOII WG ARYSTOTELESA: 1. ontologia = metafizyka - teoria bytu (czym jest otaczająca nas rzeczywistość?) 2.e pistemologia = gnoseologia - teoria poznania (czym jest wiedza?) 3. estetyka - teoria piękna (czym jest piękno?) 4. etyka - teoria dobra (czym jest dobro?) ARYSTOTELES LOGIKA: mowi o wiedzy ogolnej, metafizyka - o jednostkowym bycie. Pojecie (jednostka logiczna): jest umiejscowione w hierarchii pojec (to miejsce to definicja) az do pojecia najwyzszego, niedefiniowalnego (kres definiowania). Sady (zespol pojec): dowod wyprowadza sie poprzez umieszczenie sadu w hierarchii i odniesianie do sadu wyzszego (az do kredu dowodzenia). W swiecie z ogolu wynika szczegol a my poznajac mozemy tylko ze szczegolow probowac odtworzyc ogol. Nasza wiedza o swiecie wynika z poznania i wnioskowania, nie ma prawd wrodzonych.
FILOZOFIA TEORETYCZNA: fizyka, matematyka, pierwsza filozofia (metafizyka). Substancja (bytem samoistnym) sa rzeczy, w przeciwienstwie do stosunkow, i przypadlosci. Substancja = forma (wlasnosci wspolne, gatunkow rzeczy) + materia (inne). Materia jest uwieziona w formie, gdy substancja ulega zniszczeniu forma odchodzi w niebyt, a materia jest uwalniana. Jednak materia nie istnieje samoistnie. Istnieja zwiazki materii i formy: substatncja. Istota rzeczy: prawdziwe poznanie - formy, pojecia, istota + "istotny skladnik calego gatunku". Forma jest sila dzialajaca celowo (jest rownierz przyczyna (rzezbiaz obmyslil forme posagu) jak i celem (gatunki rozwijaja sie w celu osiagniecia odpowiedniej dla siebie formy)). Natura formy jest dzialanie, jest wiec energia, materia jest potencja (energia aktualizuje potencje az do entelechii - rozwoj). Pierwszy poruszyciel: nieruchomy i niezmienny, niezlozony (zlozenie wymaga przyczyny), niematerialny (czysta forma), duchowy, sam rozum, porusza ustanawiajac cel mysla, konieczny, doskonaly, jedyny.
(…)
…), duchowy, sam rozum, porusza ustanawiajac cel mysla, konieczny, doskonaly, jedyny. FILOZOFIA PRAKTYCZNA: etyki, polityka. Istnieje cel najwyzszy :eudajmonia, doskonalosc, optimum. Cnoty: dianoetyczne (rozumne: madrosc, rozsadek) i etyczne (hojnosc, mestwo). Cnota: usposobienie zachowujace zloty srodek. Do ważniejszych należą (w nawiasach daty wyd. pol.): Kategorie i Hermeneutyka (1975), Topiki(1978), Metafizyka (1983), Fizyka (1968), O niebie (1980), O duszy (1972),Etyka nikomachejska (1956), Polityka (1953), Poetyka (1887, nowe tłum. 1983), Zachęta do filozofii (1988). …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)