ARCHITEKTURA RZYMU II POŁOWY XVI WIEKU Od około 1540 r. następuje pewnego rodzaju dwutorowość w podejściu do architektury. Z jednej strony wznoszone są budowle w stylu dekoracyjnym, zapoczątkowanym przez Michała Anioła, o bogatej, rozczłonkowanej bryle i wnętrzu, z drugiej budowle w stylu klasycznym, o tradycyjnej kompozycji z rzeźbiarskimi detalami często podkreślającymi elementy budynku. Różnice pomiędzy stylami nie zawsze są wyraźne, stąd czasem trudno zdecydowanie określić do którego z tych nurtów należy zaliczyć konkretną budowlę. Giacomo Barozzi da Vignola (1507-1573)
Architekt, teoretyk architektury, zajął się architekturą, pogłębiając wiedzę przez studia nad rzymskimi świątyniami antycznymi, w latach 1541 - 1543 przebywał na dworze Franciszka I w Fontainebleau , od 1543 działał w Rzymie , gdzie pracował z Michałem Aniołem , który wywarł duży wpływ na styl Vignoli, łączy cechy renesansowe , manierystyczne i wczesnobarokowe , autor traktatu "O pięciu porządkach w architekturze" 1562 wzorowanego na Witruwiuszu , oraz wydanego pośmiertnie "Dwie reguły praktycznej perspektywy" 1583, został pochowany w Panteonie - kompleks budowli znanych jako Villa di Papa Giulio (bo właścicielem papież Juliusz II; willa podmiejska): *dwie wille w głębi ogrodu: górna i dolna (1550-51), - kościół/oratorium San Andrea in Via Flaminia 1552 - po raz pierwszy zrealizowana kopuła na eliptycznym rzucie poziomym (elipsa!!! - coś pomiędzy planem okrągłym a podłużnym, synteza, forma często używana w baroku)
- zamek Caprarola dla rodziny Farnese - nowość - połączenie fortecy z pałacem mieszkalnym 1559-62 - system forteczny tzw. nowowłoski (zastosowania murów pochyłych i bastionów na narożnikach),piano nobile, wpłynął na architekturę polską XVII w (zamki w Wiśniczu, Rzeszowie, Łańcucie, Krzyżtopór); do pewnego stopnia funkcja willi wiejskiej
- il Gesu w Rzymie - macierzysta świątynia Jezuitów - plan krzyża łacińskiego, jednonawowy z kaplicami po bokach, przesklepiony z półkolistą kopułą na skrzyżowaniu naw; szeroka, niedługa nawa umożliwiała, że wierni mogli dobrze słyszeć i widzieć kaznodzieja z każdego miejsca kościoła, ponadto sklepiona budowla jest bardziej akustyczna, boczne kaplice były miejscem idealnym do przeżycia ekstazy i do procesji - stąd układ kościoła idealnym wyrazem potrzeb katolicyzmu okresu kontrreformacji; kompromis między formą wydłużoną a centralną (lekko wydłużona nawa; krótkie ramiona transeptu i krótkie prezbiterium); ingerencja fundatora kard. Aleksandra Farnese w sprawy budowlane, co będzie w baroku często się powtarzać; nawiązanie do kościoła San Andrea w Mantui Albertiego (plan i system wnętrza) i fasady Santa Maria Novella we Florencji również Albertiego - widać, że Alberti wyprzedził swoją epokę; pierwowzór wielu innych kościołów
(…)
…. maestri comacini: XVI/XVII w - rodzina Fontanów, Lunghich i Carlo Maderna
XVII w - Boromini i inni z górnych Włoch
Domenico Fontana (1543-1607)
Architekt, uważany za ojca nowożytnek urbanistyki, - latarnia na szczycie kopuły Św. Piotra 1592 i techniczny doradca Porty przy budowie czaszy kopuły
- kaplica del Presepio (kaplica Sykstyńska) przy Santa Maria Maggiore 1584, fund. Sykstusa V
- fasada północnego ramienia transeptu bazyliki Św. Jana na Lateranie 1586
- fasada Santa Trinita dei Monti w Rzymie
- obeliski: przed kościołem Św. Piotra 1586, na Piazza del Popolo 1587, koło Santa Maria Maggiore 1588 za Sykstusa V, który kazał również umieścić na kolumnach Trajana i Antonina posągi Św. Piotra i Św. Pawła
- pałac Montalto w Rzymie
- gmach Biblioteki Watykańskiej
- pałac na Kwirynale
- pałac Reale w Neapolu…
… Anioła 1573, wybudował 4 mniejsze boczne kopuły i czaszę kopuły głównej (latarnia Domenica Fontany z 1592)
- willa Aldobrandini we Frascati koło Rzymu 1598-1603 - willa wiejska
- budowa podworca arkadowego w Uniwersytecie Rzymskim tzw. Sapienza - loggie filarowe; ostatnia ćwierć XVI wieku
- fasada kościoła San Luigi dei Francesi - współudział (projekt portali); kościół dziełem zbiorowym z lat 1518-89…
… w 1614
- kościół San Andrea della Valle w Rzymie - zaczęty w 1594 przez Olivieriego, ukończony (z wyjątkiem fasady) przez Madernę w 1625; spotęgowany wertykalizm, przerywane belkowania, zaostrzona, półeliptyczna czasza, żywsza, dynamiczna. Fasada z 1650 dziełem Karola Rainaldiego - Pałac Mattei di Giove - schemat Palazzo Farnese, loggia filarowa
- rozpoczęcie budowy Pałacu Barberinich w Rzymie fund kard…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)