APULEJUSZ „Amor i Psyche” Pewien król i królowa mieli 3 córki. Dwie pierwsze były ładne, ale dopiero trzecia, najmłodsza, była przecudnej urody. Ludzie podziwiali jej wygląd, oddawali jej cześć boską, jak samej Wenus. Mówili, że to właśnie Wenus przybrała ludzką postać, a jeśli nie, to narodziła się nowa.
A wieść ta rozchodziła się coraz dalej i dalej, aż nikt już nie wielbił prawdziwej Wenus, zaniedbano jej świątynie, posągi, ołtarze. Bywało i tak, że gdy ta dziewczyna szła ulicą, to ludzie obsypywali ją kwiatami.
Gdy prawdziwa Wenus się o tym dowiedziała, nie mogła tego zdzierżyć i obiecała sobie, że tamta dziewczyna pożałuje swej urody. Wezwała Amora, opowiedziała mu o tym, jak to Psyche (ta piękna dziewczyna) konkuruje z nią i rozkazała ją ukarać, zemścić się na niej. Miała zapłonąć najgorętszą miłością do „ostatniego z ludzi” - który był biedny i nisko usytuowany społecznie. Potem go pocałowała na drogę i pospieszyła na brzeg morza. Tam zjawiła się jej morska służba - córy Nereusza, Portunus z niebieską brodą, Sanacja z rybami, które wplątały się w jej suknie, Palemon powożący delfinem, stada Trydonów. Wszyscy wypływają w śpiewnym chórze. Wszyscy oni stanowią orszak Wenus udającej się do Oceanusa. Psyche nienawidzi swojej piękności, bo wszyscy traktują ją jak piękny posąg, nikt nie odważy się jej oświadczyć i jest przez to sama. Gdy tymczasem jej siostry, wcale nie piękne, już dawno są królewskimi żonami. Jej ojciec podejrzewa, że to zawiść bogów. Udaje się nawet do wyroczni w Milecie, na modły, ofiary. I dalej nic. Odpowiada mu Apollo (po łacinie), że ma wysłać swoją córkę na górę ubraną w strój żałobny. A zięć jego nie będzie człowiekiem. Będzie straszny, potężny, będzie latać na skrzydłach. Przed tym zięciem nawet sam Jowisz i inni bogowie drżą, a nawet rzeki podziemne się go boją. Ojciec po powrocie do domu jest nieszczęśliwy, ale decyduje się wypełnić wolę wyroczni. Dziewczyna ubiera się w stroje żałobne, a całe miasto okryte jest publiczną żałobą. Cały lud ją odprowadzał, a rodzice łkali. Ale Psyche sama chciała iść i wypełnić to, co miało ją czekać. Zostawiają ją na szczycie góry, wracają do miasta, a Psyche zostaje sama. Czuje nagle, jak Zefir ją unosi lekko i nagle opada ona na łąkę w jakiejś dolinie.
Zasnęła na tej łące, a gdy się obudziła, zobaczyła źródło przezroczyste, a nad nim, w samym środku gaju, pałac jakiegoś boga. W tym pałacu były złote kolumny, na ścianach dzikie zwierzęta w srebrze, na posadzkach perły, klejnoty, ściany złote. Psyche weszła do środka i przygląda się tym bogactwom. Nagle słyszy głos, który mówi jej, że to głosy jej służek, a wszystkie te bogactwa są jej, do niej należą. Poszła spać, potem się wykąpała, a następnie udała się na posiłek. Wina wnoszone były powiewem wiatru, nikt tego nie obsługiwał. Po uczcie śpiewał jej niewidzialny chór. W nocy zbudził ją jakiś głos, bała się bardzo. A to okazał się jej nieznany małżonek, który wtargnął do jej łoża. Rano służki ją pocieszały po utracie wianka. I tak działo się przez jakieś czas, a Psyche zaczęło się takie życie podobać.
(…)
… przez rzekę zmarłych. Placuszki miały być dla Cerbera, który strzeże komnat bogów podziemia. Miała też pod żadnym pozorem nie zaglądać do szkatułki, którą otrzyma od Persefony. Psyche wypełniła wszystko tak, jak miała, a gdy już wydostała się z Tartaru ogarnęła ją ciekawość o zawartość szkatułki. Tam jednak nie było żadnej piękności, tylko sen śmiertelny, który ją natychmiast ogarnął. W tym momencie Kupido…
… i gdy zobaczył co się stało, bez słowa odleciał. Ale Psyche chwyciła się jego prawej nogi i wisiała tak podczas jego lotu, aż zmęczona padła na ziemię. Wtedy Kupidyn, który jednak ją dalej kochał, wzleciał z nią na pobliski cyprys. Powiedział jej, jak to Wenus kazała mu sprawić, żeby kochała najbiedniejszego i najnędzniejszego, ale ona sam postanowił stać się jej miłością. A ona chciała go zabić. Jej siostry…
… ludzkimi losami. W baśni o Psyche i Amorze dostrzegano także metaforyczny opis misteryjnych wtajemniczeń, które przybrały w dziele Apulejusza kształt prób, jakim poddana została Psyche.
Postaci mitologiczne występujące w utworze:
- Wenus (nazywana też Wenerą) - rzymska bogini miłości utożsamiana od II wieku p.n.e. z grecką Afrodytą. Wcześniej Wenus była italską boginią wiosny, roślinności i warzyw…
… jest geniusz.
- Orkus - w mitologii rzymskiej bóg świata zmarłych. Odpowiednik Hadesa w mitologii greckiej. Nie znamy wizerunku Orkusa, ponieważ nigdy go nie stworzono, nie posiadał żadnych świątyń ani miejsc kultu. W samej mitologii niewiele można znaleźć na temat tegoż boga.
- Prozerpina - rzymska bogini kiełkującego zboża, odpowiedniczka greckiej Persefony. Była córką Ceres i jej brata Jowisza oraz żoną…
… pobierał opłatę - monetę o wartości 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowiązkiem rodziny było umieszczanie monety w ustach zmarłego. W sztuce przedstawia się Charona jako brodatego, siwego, szpetnego starca ubranego w strój niewolnika (z jednym rękawem) i okrągły kapelusz podróżny. Często stoi w łodzi z wiosłem.
- Cerber - trzygłowy pies, który strzegł wejścia do świata zmarłych
- Jowisz…
… - w mitologii rzymskiej bóg nieba i burzy, najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Atrybutami Jowisza były piorun i orzeł. Syn Saturna.
- Merkury - jest rzymskim bogiem handlu, zysku i kupiectwa; także złodziei i celników, posłaniec bogów. Był nazywany Mercurius po łacinie, znany był również jako Alipes (czyli "o uskrzydlonych stopach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)