AJSCHYLOS - Oresteja Wstęp Ajschylos - najstarszy z trzech wielkich tragików ateńskich, ur.ok.525 r. przed Chrystusem w Eleusis; syn Euforiona; pochodził z zamożnej, prawdopodobnie arystokratycznej rodziny. W okresie jego wczesnej młodości została obalona w Atenach tyrania (514 r.), ustanowiono wówczas demokrację, zapoczątkowaną reformami Kleistenesa w 510 r. W roku 490, a więc w 35 roku życia, walczył Ajschylos jako hoplita przeciwko Persom pod Maratonem; w tej samej bitwie, jak podają źródła antyczne, zginął bohatersko jego brat Kynegeiros. Prawdopodobnie Ajschylos brał również udział w bitwach pod Salaminą (480 r.) i pod Platejami (479 r.). Po zakończeniu wojen perskich (ok.476 r.), na zaproszenie tyrana Syrakuz Pierona wyjechał ów poeta na Sycylię, na uroczystości związane z założeniem miasta Etna (476/5 r.). Pierwszy pobyt na Sycylii nie trwał jednak prawdopodobnie zbyt długo, ponieważ już w 472 r. tragediopisarz wystawił w Atenach dramat Persowie. Kolejną podróż na Sycylię odbył Ajschylos pod sam koniec życia; zmarł około 456 r. w sycylijskim mieście Gela.
Ostatni wyjazd Ajschylosa na Sycylię łączono z dobrze poświadczoną wiadomością, że poeta w jednej ze swoich sztuk zdradził pewne tajemnice misteriów i uwikłało go to w proces, który zakończył się jego uniewinnieniem. Źródła starożytne wskazują jeszcze inne powody wyjazdu Ajschylosa w tę ostatnią, bezpowrotną podróż: jednym z nich miało być wygnanie z Aten, spowodowane rzekomo zawaleniem się trybun podczas agonu tragediowego, w którym wystawiano jego sztuki; innym - rozgoryczenie poety w skutek porażki poniesionej w konkursie na elegie sławiącą poległych pod Maratonem; lub wreszcie - zwycięstwo Sofoklesa nad Ajschylosem w agonie w roku 468.
Dość wcześnie rozpoczął Ajschylos działalność dramatopisarską: po ukończeniu 25 roku życia ( w okresie 70 Olimpiady w latach 499-496) rywalizował podobno w konkursie tragicznym z Pratinasem i Choirilosem, a pierwsze zwycięstwo odniósł w roku 463. Twórczość Ajschylosa obejmowała mniej więcej 90 utworów: około 70 tragedii i 20 dramatów satyrowych.
Orestej a - jedyna zachowana grecka trylogia tragediowa, zbudowana na podstawie jednego mitu. Trzy jej kolejne człony,
Agamemnon - Ofiarnice ( Choeforoi) - Eumenidy , odpowiadają trzem głównym problemom, jakim poświęcona jest całość owego cyklu: zbrodnia - kara - przebaczenie. Tworzywem tematycznym trylogii jest mit rodu Pelo p idów , w którym zbrodnia stanowi przeklęte dziedzictwo, przechodzące z pokolenia na pokolenia: Atreus , syn Pelopsa , pozbawiony przez swego brata, T yestesa , władzy, żony i syna, zemścił się na nim, podając mu pieczeń z jego zamordowanych dzieci; z kolei mścicielem Tyestesa był jego syn A i gistos .
(…)
… języka, umiejętność wywołania niepowtarzalnego
i niesłychanie sugestywnego nastroju.
- Ajschylos, osadzając swe dramaty w świecie mitu lub historii, wypowiadał się językiem sztuki w wielu doniosłych zagadnieniach swej epoki, wykazywał wyraźną sympatię dla demokracji ateńskiej, nienawidził tyranii i wszelkich form despotyzmu.
Treść
ORESTEJA
Tragedia w trzech częściach.
Prapremiera około 458 r. p.n.e…
…, by przekleństwo ciążące nad domem Peloidów mogło raz jeszcze zebrać swe żniwo.
Ale w łańcuchu zbrodni jest także miejsce dla kary. Koncepcja drugiego członu trylogii Ajschylosa, Ofiarnic, opiera się właśnie na owym motywie kary, pojętym jako konsekwencja czynu Klitaimestry i Aigista w Agamemnonie. Otóż po wielu latach przybywa do Argos z rozkazu Apollona syn Agamemnona, Orestes, wraz z wiernym przyjacielem…
… zostaje przez ateński Areopag uwolniony od winy i kary. Erynie - mścicielki i matki - zmieniają się w duchy przebaczenia; odtąd jako patronki i opiekunki Attyki, zwane Boginiami Łaskawymi - Eumenidami, będą błogosławić Atenom, które staną się głównym miejscem ich kultu. Bogowie przerwali straszliwe koło zbrodni, zdjęli klątwę ciążącą nad rodem Peloidów: obowiązkiem człowieka jest wdzięczność wobec bogów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)