Państwo liberalne a demokratyczne: relacje obywatel- władza.
I. Charakterystyka państwa liberalnego i demokratycznego.
-Państwo liberalne W wieku XVII I, gdy stabilizował się „klasyczny” absolutyzm, powstały także pierwsze formacje ustrojowe, które można określić mianem liberalnych. Taki charakter przyjęła m.in. monarchia angielska. Owe liberalne formacje ustrojowe przyjmowały różne kształty: monarchii parlamentarnej w WB, monarchii konstytucyjnej z mocną pozycją króla we Francji, republiki prezydenckiej w USA. Te liberalne modele państwa wspierały się na wspólnych ideowych założeniach. Należą do nich indywidualizm, racjonalizm i kontraktualizm. Indywidualizm polega na uznaniu, że społeczeństwo jest agregatem jednostek. Państwo powstaje po to by zaspokoić ważne potrzeby jednostek, by chronić ich wolność. Racjonalizm polega na uznaniu, iż rozum i wolność są wartościami solidarnymi. Patriarcha liberalizmu, John Locke, mówił że: “Gdybyśmy nie mieli wolności, rozum na nic by się nie przydał; bez rozumu natomiast wolność nie miałaby znaczenia”. Kontraktualizm wreszcie zakładał, że zgoda jednostek jest fundamentem politycznego zobowiązania; mamy obowiązek słuchać tylko takiej politycznej władzy, na jaką się sami zgodziliśmy. Prawno- ustrojowym wyrazem tej zgody jest umowa społeczna. Klasyczna teoria demokracji sformułowana przez Jana Jakuba Rousseau zakładała, iż umowa społeczna musi tworzyć system demokratyczny i to stanowić o jej legalności. Oznaczało to, że wspólnota polityczna musi przyjąć zasadę równości praw, także politycznych. Filozofia liberalna odrzucała taki pogląd i orientowała się ku systemowi „złotego środka”. Powtarzano za Arystotelesem, że arystokracja potrafi rządzić tylko despotycznie, zaś motłoch wcale rządzić nie potrafi. Jeśli zatem chcemy racjonalnej władzy , powinniśmy odtrącić zarówno absolutyzm jak i demokrację i powierzyć rządy klasie średniej- ludziom zamożnym i wykształconym. Przyjmowana, iż te 2 wartości, majątek i wykształcenie, nieuchronnie idą ze sobą w parze. Powtarzano, że tylko klasa średnia potrafi zagwarantować jednocześnie wolność (której nie szanuje absolutyzm) i ład społeczny (zagrożony przez demokratyczną anarchię). Tylko ludzie zamożni i wykształceni kierują się umiarem, mają dość czasu na spokojną refleksję i polityczną aktywność, nie muszą zabiegać o fortunę, więc są nieodpłatni na korupcję.
Liberałowie uważali wolność za główną wartość. Filozofia liberalna ściśle określała cele i granice władzy politycznej. Państwo wedle liberałów jest konieczne dla zaspokojenia potrzeb jednostek, ale też zawsze może stwarzać zagrożenia dla ich wolności, bo dysponuje potężnym aparatem przymusu. Dlatego trzeba precyzyjnie określić sferę jego działania do zadań czysto ochronnych, tzn. do ochrony naturalnych praw Człowieka. Państwo ma zapewnić ochronę przed zabójcą, rabusiem, gwałcicielem, oszustem, a także przed wrogiem zewnętrznym. Nie jest natomiast zadaniem państwa wkraczanie do takich sfer życia obywatelskiego jak ekonomia, religia, edukacja, kultura, obyczaje. Jak wiadomo, kto dużo obejmuje, ten słabo ściska. Ale i odwrotnie: państwo liberalne miało obejmować niewiele. Lecz wyznaczoną mu przez zgodę jednostek sferę ściskać miało mocno. Dawni liberałowie nie byli zwolennikami państwa wyrozumiałego czy ślamazarnego. Poświadczają to systemy represyjne takich państw jak: WB, czy Francji pod rządami Ludwika Filipa.
(…)
…, nie tylko uniemożliwiał tworzenie partii masowych, ale i nie skłaniał do rozbudowy solidnych partyjnych struktur. Wczesnoliberalne partie miały charakter elitarny.
Dwie pierwsze orientacje partyjne, torysi i whigowie, pojawili się w schyłkowym okresie Stuartów. W świadomości społecznej obie partie to klany, najlepiej urodzonych i najzamożniejszych, które po prostu rywalizują o władzę dla „swoich” ludzi.
Europejskie…
… sufrażystek).
V. Liberalizacja i Demokratyzacja.
liberalizacja czyli proces stopniowego poszerzania i upowszechniania praw i swobód obywatelskich, które zarezerwowane były dotychczas dla elit: równość wobec praw, prawo do życia, wolności, wolność słowa, wyznania etc.
Demokratyzacja czyli upowszechnianie praw politycznych. Znoszenie cenzusów- dopuszczenie do władzy szerszych mas obywateli, powszechne równe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)