Koncepcja miasta renesansowego, barokowego, klasycystycznego – charakterystyka
Koncepcja miasta renesansowego to przede wszystkim miasto idealne - założenie z dziedziny projektowania urbanistycznego,
zakładające teoretyczne lub praktyczne całościowe planowanie osiedli ludzkich podporządkowane czynnikom gospodarczym, społecznym i
politycznym (w tym ideom utopijnym) oraz nierzadko wywiedzione z wyobrażeń estetycznych. Miasta idealne powstawały przede wszystkim w okresie renesansu - przykładem może być włoska Palma Nova czy polski Zamość. Za ich podstawową wadę uznaje się często występującą alternatywę: albo rozwój aglomeracji albo zachowanie "idealności". Renesansowe miasto projektowano na planie idealnie
symetrycznym, który nie ma wiele wspólnego ze strukturą kształtowaną przez bieżące potrzeby miejskiego życia. Jego wszystkie budynki mają klasyczne elementy: arkady oraz kolumnady.
Założenia idealnego miasta:
• powinno leżeć nad rzeką aby zabezpieczyć transport towarów i odpowiednią higienę ludzi;
• ma być zbudowane na dwóch niezależnych od siebie poziomach: poziom niższy, który służy do obsługi wszelakiej działalności, zaś poziom wyższy służy szlachcie i mieszczaństwu aby bez przeszkód mogli poruszać się po mieście;
• poniżej tych poziomów znajdują się kanały żeglowne dla ułatwienia komunikacji i transportu;
• szerokość ulic powinna stanowić co najmniej połowę wysokości przyległych pałaców;
Najcharakterystyczniejszą cechą miasta okresu baroku było podporządkowanie ich rozplanowania i ukształtowania dominantom
plastycznym – kościołom i rezydencjom magnackim oraz wielkim perspektywom widokowym długich, prostych ulic, rozległych placów i wielkich założeń ogrodowych. Tracą wówczas ostatecznie swoje znaczenie dawne miejskie umocnienia obronne. W baroku budowa miast
idealnych była przez władców absolutnych pożądana i wspierana.
W urbanistyce następuje zasadniczy przełom w kształtowaniu struktury miast. Zagadnienie prawidłowej i nowoczesnej kompozycji łączy się z zorganizowanymi pojęciami o funkcji i higienie tych, rozrastających się coraz bardziej i żywiołowo, skupisk ludności. Powstają
przestrzenne założenia tworzące place, publiczne parki oraz przelotowe arterie komunikacyjne. W urbanistyce uwzględnia się czynniki w zakresie rozwoju racjonalnego i humanistycznego kształtowania struktury miast.