Paradygmat poznawczy
Efekt Stroopa – polega na dawaniu człowiekowi zdań zawierających konfliktowe informacje obrazowe i semantyczne. w klasycznym zadaniu Stroopa badani czytają nazwy kolorów napisanych różnymi kolorami czcionki. Czas czytania konfliktowych kolorów i napisów ulega wydłużeniu.
Dwie drogi syntezy. Pierwsza: to poszukiwania humanistyczne, spekulacje nie mające pokrycia w faktach, druga: droga nauk przyrodniczych z nastawieniem eksperymentalnym i tendencją do większej fragmentaryzacji.
Wspólne założenia psychologii poznawczej:
1. dopływające informacje nie mogą być w pełni przełożone przez umysł człowieka, ponieważ cechuje go ograniczona pojemność, selekcja informacji, mózg jednak potrafi elastycznie zmieniać strategie radzenia sobie z informacjami.
2. wybór odpowiedniej strategii przetwarzania informacji dokonywany jest zwykle przez procesy świadome, modyfikacja strategii może następować w trakcie wykonywania zadania, od lat 70. psychologowie zdają sobie sprawę, że wiele procesów poznawczych ma charakter nieintencjonalny, a świadoma kontrola jest niedoskonała.
3. strategie poznawcze mogą tworzyć bardziej stabilne struktury poznawcze (po wielokrotnym wykorzystaniu). Np. ruch gałek ocznych przy spostrzeganiu przedmiotu początkowo jest przypadkowy potem w miarę opanowywania umiejętności czytania wytwarza się względnie stabilna struktura, sprawiająca, że otoczenie badane jest w standaryzowany sposób.