Błędy w obserwacji według Mieczysława Łobockiego

1. przedwczesna interpretacja obserwowanego zachowania się – nie można interpretować

przedwcześnie tego, co będzie podstawą przyszłych wniosków, niedopuszczalne jest podawanie

w trakcie zbierania materiału obserwacyjnego, uzasadniania i wyjaśniania pewnych zachowań

2. powierzchowność i stronniczość dokonywanych spostrzeżeń – dokonywanie selekcji

obserwowanych faktów, pomijanie warunków i sytuacji stanowiących tło obserwowanego

zachowania, kładzenie nacisku na osoby lub zdarzenia osobiście interesujące, traktowanie

przypuszczeń i domysłów jako fakty, obserwowanie osoby jedynie w ściśle określonej sytuacji i określonym czasie

3. prowadzenie ich z pozycji zbyt odległego (formalnego) dystansu – dystans stwarza

autokratyczna postawa nauczyciela, powodują nienaturalne zachowanie się uczniów, np.

nieśmiałość, strach, agresywność, upór

4. niekompletność i niedokładność rejestrowania zaobserwowanych danych – wynika to często ze zbytniego zaufania do własnej pamięci; ponadto nie bierze się tu pod uwagę tego, że zgromadzony materiał obserwacyjny może być wykorzystany przez kogoś, kto nie miał

bezpośredniego udziału w obserwacji

5. błędna interpretacja materiału obserwacyjnego – polega m.in.

- na zbyt pośpiesznym wyciąganiu wniosków i traktowaniu ich jako bezspornych stwierdzeń

- często też wykryta przez nauczyciela przyczyna jednorazowego zdarzenia uważana jest za

typową dla wszystkich zdarzeń danej kategorii

- nauczyciel stara się wytłumaczyć zachowanie uczniów na podstawie osobistych

doświadczeń, wspomnień z własnego dzieciństwa, nie licząc się z tym, że przeżycia i odczucia

obserwowanych osób, jak również ich uwarunkowania mogą być zupełnie inne niż jego własne

- może zdarzyć się tak, że interpretacja badacza usprawiedliwia jego własną niepewność i

zagrożenie lub przeciwnie jego poczucie pewności siebie i bezpieczeństwa