Koordynacja i konfiguracja łańcucha wartości korporacji transnarodowych

Strategie korporacyjne posiadają dwa zasadnicze wymiary określające sposoby

konkurowania KTN w skali międzynarodowej. Są to: konfiguracja i koordynacja [5].

Konfiguracja jest to ogólnoświatowa, przestrzenna struktura rozmieszczenia

działań/funkcji realizowanych przez KTN. Do w/w definicji należy dodać, że przestrzenną

strukturę tworzą rozlokowane w różnych krajach jednostki organizacyjne (filie, wspólne

przedsięwzięcia), a także dokonujące się między nimi przepływy produktów (głównie

półproduktów), czynników wytwórczych oraz informacji. Ponadgraniczna konfiguracja

może mieć charakter scentralizowany lub zdecentralizowany (rozproszony), zależnie od

przyjętej strategii. Drugim wymiarem jest koordynacja podobnych lub powiązanych

działań zlokalizowanych w różnych krajach. Zadaniem koordynacji jest uporządkowanie,

zharmonizowanie współdziałania różnych jednostek organizacyjnych celem skutecznej

realizacji strategicznych celów danej organizacji (KTN).

Nawiązując do modeli ponadgranicznych strategii i struktur organizacyjnych KTN

można analogicznie wyodrębnić trzy modele konfiguracji:

• Model wielonarodowej konfiguracji charakteryzuje się decentralizacją większości

funkcji i operacji produkcyjnych KTN do jej zagranicznych filii, które zwykle stanowią

pomniejszoną replikę macierzystego zakładu. Filie te mogą również prowadzić niewielkie

prace B + R, adaptujące technologie produktów lub procesów wytwórczych do lokalnych

warunków w kraju goszczącym. Z centrali do filii płyną zasoby czynników, ale koordynacja

lokalnych operacji jest dość luźna.

• Model międzynarodowej konfiguracji jest bardziej scentralizowany oraz pionowo

zintegrowany. Centrala macierzysta skupia strategiczne zasoby i zdolności (zwłaszcza

technologiczne), dokonuje ich transferu (zwykle w sposób fragmentaryczny), ściśle

kontroluje i koordynuje zagraniczne funkcje/operacje. Realizowana w filiach produkcja

gotowych wyrobów może być przedmiotem dostaw do innych jednostek korporacyjnych,

działających w różnych krajach (układ horyzontalny).

• Model globalnej konfiguracji - występują w nim równocześnie scentralizowane i

zdecentralizowane elementy struktury, które są silnie zintegrowane. Zróżnicowana

centralizacja dotyczy wszystkich funkcji i operacji, a wzrasta w tych przypadkach, gdzie

osiągana jest najwyższa efektywność dzięki korzyściom skali i doświadczenia. Mogą to

być prace B + R, księgowe, marketingowe lub produkcja standardowych

części/podzespołów. Scentralizowane funkcje/operacje są realizowane przez poszczególne

jednostki (jedną lub kilka) na wszystkich funkcji/operacji decydują oceny ekonomiczne

(ilościowe i jakościowe). Zaciera się podział na kraj macierzysty i kraje goszczące, liczy

się podział na kraje mające korzystne i niekorzystne warunki produkcyjne i handlowe.