Kontrkultura i kultura alternatywna

Twórcą nazwy „kontrkultura" jest Teodore Roszak amerykański teoretyk kultury. Sam

termin pojawił się w okresie buntów młodzieżowych w USA i Europie Zachodniej w końcu

lat sześćdziesiątych. Mianem kontrkultury określano różne nurty myślenia i różne formy

działania kwestionujące zastaną kulturę. Nazwa ta obejmuje zarówno ruch wyrażający się

w sprzeciwie, w odrzuceniu podstawowych idei i wzorów zastanej kultury, jak i próby

tworzenia nowej kultury.

Według Roszaka świadomość społeczeństw zachodnich przechodzi dwa stadia rozwoju:

• spontaniczne, instynktowne zerwanie z technokratycznym ładem świata i

świadomością scjentystyczną,

• żywiołowe poszukiwanie nowych zasad rzeczywistości, które mogłyby zastąpić

blednące autorytety nauki, produktywności i technicznego postępu.

Wprowadzony przez Roszaka termin kontrkultura używany jest w trzech

znaczeniach:

• jako określenie odpowiadające słowu kontestacja, odnoszące się do buntów

młodzieżowych lat sześćdziesiątych,

• jako zespół wartości i postaw przeciwstawnych kulturze dominującej, występujący

w różnych okresach historycznych i różnych realiach kulturowych,

• jako ruch odrzucający podstawowy etos kultury zachodniej, propagujący inne

wartości i style życia.

Wartości kontrkultury znalazły swe odbicie w sztuce („teatr otwarty", „teatr

wspólnota"), stając się inspiracją dla nowych form twórczości artystycznej i muzyki

rockowej. Pojawiła się kontynuacja tych wartości w formie „kultury alternatywnej".

Przymiotnik alternatywna oznacza poszukiwanie nowych możliwości rozwoju człowieka,

które ogranicza kultura zdominowana przez technikę i konsumpcję. Jednym z

ważniejszych rysów kultury alternatywnej jest nacisk na zachowanie spontanicznych cech

wszelkich działań.