Reformy oświatowe Karola Wielkiego. Renesans karoliński, Odrodzenie XII wieku

Do szkolnych tradycji Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego nawiązywał także Karol Wielki (768-814), król rozległego państwa Franków, rozciągającego się od Pirenejów po Łabę i Dunaj. Dla podkreślenia związku z dawnym Cesarstwem Rzymskim papież Leon III koronował go w 800 roku w Rzymie na cesarza rzymskiego - aktem tym reaktywowano Zachodnie Cesarstwo Rzymskie ku niezadowoleniu Bizancjum. Ze swej stolicy w Akwizgranie Karol Wielki pragnął uczynić drugi Rzym. Nawiązano do przerwanej tradycji rzymskiej. Karol Wielki doceniał znaczenie nauki. Cenił znajomość łaciny i greki. Na wzór szkół rzymskich zorganizował w Akwizgranie w 782 roku przy pomocy uczonych włoskich (Piotr z Pizy, Paulin z Akwilei, Paweł Diakon) oraz wspomnianego Alkuina słynną szkołę pałacową - przeznaczoną głownie dla rodziny królewskiej (cesarskiej) i synów arystokracji. Reforma karolińska w dziedzinie nauki i oświaty zasadzała się na trzech niewspołmiernych elementach: 1) na tradycji germańskiej, 2) na antycznej kulturze rzymskiej i 3) na chrześcijaństwie. Pod stawą nauczania w szkole pałacowej było siedem sztuk wyzwolonych , wzbogaconych o naukę o Piśmie św. a podręczniki pisał dla niej Alkuin. W szkole nauczano także zasad kancelaryjnych, czyli umiejętności redagowania dekretów królewskich i cesarskich. Wokół tejże szkoły wytworzyło się elitarne środowisko nazywane przez niektórych uczonych akademią. Szkoła pałacowa Karola Wielkiego stała się centralnym elementem tzw. Odrodzenia karolińskiego. Alkuin opuścił ją i w 796 roku osiadł w opactwie benedyktyńskim św. Marcina w Tours, gdzie przyczynił się do rozkwitu miejscowej szkoły i urządził wzorcowe scriptorium . Pod wpływem Alkuina Karol Wielki przyjął teokratyczną interpretację swej władzy i jako przywódca chrześcijaństwa budował system oświaty w ramach organizacji kościelnej, ściśle związanej z państwem. W opactwach, diecezjach i parafiach cesarz pragnął widzieć zarówno ośrodki kultu religijnego, jak i ogniska kultury.