Warunki, które musi spełniać teoria, żeby była teorią naukową, 7 kryteriów :
1. zakres stosowalności (teoria powinna być wszechstronna i wyjaśniać jak najszerszy zakres zjawisk).
2. oszczędność, prostota (przy pomocy niewielu twierdzeń wyjaśnia zjawiska);
3. spójność (teoria powinna być logicznie uporządkowana i wewnętrznie spójna, harmonia);
4. testowalność (umożliwia empiryczną weryfikację przewidywań wynikających z teorii);
5. trafność empiryczna (hipotezy płynące z teorii jeśli są weryfikowane to powinny potwierdzać trafność tej teorii);
6. użyteczność (rozwiązuje konkretne, podstawowe ludzkie problemy);
7. twórczość, generacyjność (powinna wyzwalać twórczą aktywność badacza, powinna generować nowe badania, są źródłem nowych badań i nowych interpretacji).
Oceniając wartość teorii patrzymy gdzie jest źródło danych potwierdzających teorię. Jaką metodą konstruowane są testy, które są źródłem teorii. Testy mogą być konstruowane metodą: racjonalną (najpierw teoria potem pytania testowe), korelacyjną ( czynnikowa: silna strategia. Badanie reakcji i odpowiedzi, korelowanie ich i wyłanianie czynników. Jest tu weryfikacja matematyczna, statystyczna), empiryczna (układanie kwestionariuszy do realnych zdarzeń, które się obserwuje w życiu np.: MMPI - WISKAD. Pozwala najlepiej przewidywać).
Różne są reguły, kryteria porządkowania teorii:
stabilność - zmienność (posiadane właściwości są stabilne np. teorie cech. Od teorii ewolucyjnych do korelacyjnych)
powszechność - indywidualność ( wszyscy podlegamy procesom, mechanizmom a człowiek jest indywidualnością)
reaktywność (człowiek podlegam wpływom zewnętrznym) - aktywność (osoba stanowi o samej sobie, osobowość zależy od naszych wyborów).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)