Trawienie i ewolucja układu pokarmowego u bezkręgowców. Podkrólestwo : Metazoa Typ : Parzydełkowce (Cnidaria) Są to organizmy, które występują w postaci osiadłych polipów lub wolno pływających meduz. Dzielimy je na: Stułbiopławy, Krążkopławy i Koralowce. Gromada : Stułbiopławy (Hydrozoa) Jama chłonąco-trawiąca jest prosto zbudowana. Stanowi zarówno otwór gębowy, jak i odbytowy. Szereg czułków rozmieszczonych na całym ciele i wokół otworu gębowego pomaga m.in. w napędzaniu pokarmu do wnętrza jamy. Ofiary są naganiane, a później obezwładniane za pomocą parzydełek. Są to najczęściej wymoczki larw niektórych muchówek, planktoniczne skorupiaki, a niekiedy rozmiary ofiary znacznie przekraczają objętością rozmiary jamy chłonąco-trawiącej. U meduz mamy do czynienia z układem gastro-waskularnym, od którego odchodzą promieniste kanały, a który łączy się w centralnej części w jamę chłonąco-trawiącą. Otwór gębowy znajduje się na ryjkowatym wyrostku po spodniej stronie ciała. Gromada : Krążkopławy (Scyphozoa) Podobnie jak u stułbiopławów od centralnie położonej jamy chłonąco-trawiącej odchodzi osiem promienistych kanałów, tworzących system gastro-waskularny. Na ścianie jamy tworzy się cztery lub osiem wałków śródjelitowych, na których osadzone są tzw. nici żołądkowe. Gromada : Koralowce (Anthozoa) W okolicy otworu wpustowego polipa tworzy się wpuklenia entodermalne w głąb jamy ciała, które tworzy spłaszczoną rurkę przełykową, która posiada dwa rowkowate wgłębienia, którymi prąd wody biegnie do wnętrza jamy chłonąco-trawiącej. W jamie występuje 8, 6 lub wielokrotność sześciu przegród, które dzielą jamę południkowo na boczne komory. W górnej części łączą się one z przełykiem, a na ich wolnych brzegach występują wałki śródjelitowe, które przechodzą niżej w zwisające nici śródjelitowe. W wałkach i niciach spotyka się komórki wydzielające enzymy i komórki resorbujące. Typ : Żebropławy (Ctenophora) Otwór gębowy prowadzi u nich do spłaszczonego przełyku pochodzenia entodermalnego, który zwany jest także żołądkiem. Otwiera się on do spłaszczonego entodermalnego lejka. Spłaszczenie przełyku i lejka jest do siebie prostopadłe i wyznacza tym samym podwójną symetrię ciała. Od lejka do mezoglei biegną dwa kanały poprzeczne, a każdy z nich rozgałęzia się na cztery mniejsze, co daje osiem ślepo zakończonych kanałów systemu gastro-waskularnego biegnących wzdłuż rzędów
(…)
…, nazwane naczyniami gardzielowymi.
Przestrzeń pomiędzy ektodermą a entodermalnym układem gastro-waskularnym wypełniona jest grubą warstwą mezoglei.
Niekiedy obecne są także naczynia dodatkowe odchodzące w stronę czułków; rozdzielają się one tworząc skomplikowaną
sieć. Komórki ektodermy znajdujące się w jamie gębowej i gardzieli posiadają rzęski. W gardzieli występuje kilka typów
komórek. Są to komórki…
… przedstawicieli prymitywnych gatunków otwór gębowy występuje na brzusznej powierzchni ciała, a u
większości zazwyczaj na jego początku. Sam układ pokarmowy jest trójdzielny. Pierwszą częścią jest odcinek przedni,
pochodzenia entodermalnego zbudowany jest z jamy gębowej oraz przełyku. Drugi odcinek stanowi jelito środkowe
rozszerzające się w tzw. żołądek, który jest pochodzenia entodermalnego. Ostatnim odcinkiem…
… wrotków jest dość dobrze rozwinięty, a rozpoczyna się na przednim biegunie ciała od strony brzusznej.
Pierwszym odcinkiem jest jama gębowa, która wysłana jest nabłonkiem orzęsionym. Otwór gębowy przechodzi w dużą,
umięśnioną gardziel. Jest ona silnie umięśniona oraz zawiera szereg chitynowych tworów w postaci różnokształtnych
listewek, które mogą być w różny sposób modyfikowane w zależności…
… po dwie brodawki na każdą z trzech warg. U niektórych oskórek, który otacza
otwór gębowy może przekształcać się w specjalny kołnierzyk, który zaopatrzony w specjalne wyrostki tworzy wokół otworu
gębowego charakterystyczny wieniec. Za otworem gębowym znajduje się jama gębowa, która jest kształtu walcowatego, ale
może być on zmienny, w zależności od rodzaju. Niekiedy wtórnie jama gębowa może zanikać. Jama gębowa niezależnie od
trybu życia wysłana jest oskórkiem, a jej ściany mogą być zgrubiałe. Modyfikacją jamy gębowej, która jest przystosowaniem
do pasożytniczego trybu życia jest wykształcenie pstrych ząbków w jej wnętrzu lun na brzegach. Niekiedy występuje tylko
pojedynczy sztylecik, albo ząbki przekształcone są w listewki. Jama gębowa następnie przechodzi w gardziel, która wysłana
jest także oskórkiem. Gardziel…
… już w poszczególnych komórkach.
.
Typ: Płazińce (Plathelmintes)
Robaki płaskie o wyraźnie dwubocznej symetrii ciała
Gromada: Wirki
Układ pokarmowy jest prosty lub rozgałęziony, w większości przypadków ślepo zakończony, z wyjątkiem dużych form
lądowych. Gardziel jest umieszczona w swego rodzaju pochwie, z której może być wysuwana poza otwór gębowy w postaci
prostej rurki lub ryjka. Otwór gębowy znajduje…
…, a jelito zakończone jest ślepo. Uwsteczniony układ pokarmowy występuje u samców.
Pożywieniem wrotków często bywają inne wrotki (drapieżnictwo), drobne pierwotniaki, a także glony.
Typ: Kolcogłowy (Acanthocephala)
Są to typowe robaki pasożytnicze, a zatem nie mają właściwego układu pokarmowego. Na przednim biegunie ciała znajduje
się ruchomy ryjek, który może być wciągany do środka, a który zaopatrzony…
… umięśniona gardziel i przełyk, które wysłane są chityną. Ściany gardzieli
mogą się kurczyć i zasysać w ten sposób pokarm. Przełyk natomiast nie jest już tak dobrze umięśniony jak gardziel, ale
uchodzą do niego gruczoły ślinowe. Przełyk następnie przechodzi w jelito środkowe, które nie jest wysłane oskórkiem. Jest
najdłuższą częścią przewodu pokarmowego, pochodzenia entodermalnego. Ma ono prosty, wałkowaty…
…)
Gromada: Szczękoczułkowce (Chelicerata)
Podgromada: Pajęczaki (Arachnida)
Układ pokarmowy można podzielić na trzy odcinki. Pierwszym z nich jest entodermalne jelito przednie, do którego otwierają
się gruczoły ślinowe pochodzenia skórnego. Jelito przednie ponadto podzielone jest na dwie części; pierwsza z nich zwana
jest gardzielą i jest silnie umięśniona, co pomaga w wysysaniu pokarmu, natomiast druga…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)