SZKOŁA JOŃSKA - szkoła filozoficzna funkcjonująca ok. VI w. p.n.e. w Jonii, do której należeli m.in. → Tales z Miletu, → Anaksymander i → Anaksymenes, próbujący objaśniać funkcjonowanie przyrody w jej własnych kategoriach, bez odwołań do mitologii, stąd posługiwanie się takimi pojęciami, jak woda, ziemia, powietrze; swe przemyślenia wywodzili z codziennego doświadczenia. TALES Z MILETU (624-547 p.n.e.) - przez starożytnych zaliczany w poczet "siedmiu mędrców greckich"; zajmował się handlem, polityką, matematyką, astronomią i filozofią; założyciel → jońskiej szkoły filozofii przyrody. → Arystoteles uważał go za pierwszego filozofa w ogóle. Jako pierwszy zerwał bowiem z mitologicznym sposobem myślenia, podejmując próbę naukowego wyjaśniania zjawisk. Kwestią zasadniczą dla jońskich filozofów przyrody było pytanie o początek świata, o jego praprzyczynę, czyli pierwszą zasadę, → arché. Tales twierdził, że taką pierwotną zasadą jest woda, z niej wszystko powstało i w nią też wszystko przemieni się u kresu dziejów. Próby uzasadnienia tego stanowiska, jakkolwiek nie odwołujące się do żadnej prawdy religijnej, były jeszcze bardzo nieudolne. Brak odpowiedniej aparatury pojęciowej nie pozwalał na zbyt wyrafinowane rozumowania. W szczególności Tales i pierwsi filozofowie jońscy nie dysponowali jeszcze abstrakcyjnym pojęciem → materii pozwalającym w konkretnej rzeczy dostrzec także inne jej składniki, jak → forma czy → energia. Nic więc dziwnego, że np. zdolność poruszania się ciał uważali za → immanentną cechę materii, która to zdolność nie była dla nich niczym innym jak przejawem życia i duszy. To utożsamienie materii i życia przyniosło im miano → hilozoistów. Prawdziwe znaczenie Talesa i filozofów jońskich polegało bardziej na samym zadaniu pytania o początek świata, o arché, co uważa się powszechnie za początek filozofii i jej pierwsze zagadnienie, niż na udzielonej przez nich odpowiedzi.
ANAKSYMANDER Z MILETU (ok. 610 - 547 p.n.e.) - filozof grecki, przedstawiciel → jońskiej szkoły przyrody, uczeń → Talesa z Miletu, prawdopodobnie autor pierwszego dzieła filozoficznego w Grecji pt. O przyrodzie. Wykonał mapę, gnomon (wskazywał porę dnia i roku), sferyczny model wszechświata z Ziemią umieszczoną pośrodku; interesowały go także biologia i astronomia. Szukał pierwotnej przyczyny (→ arché), którą rozumiał nie jako początek, ale jako zasadę → wszechświata, rozumianą jako bezkres. Założenia tej zasady ustalał przez → dedukcję. Przyroda powstaje z bezkresu poprzez wyłanianie się przeciwieństw, które powoduje wieczny → ruch (atrybut → materii).
ANAKSYMENES Z MILETU (585-525 p.n.e.) - filozof grecki, przedstawiciel → jońskiej szkoły przyrody; dał początek naukom fizycznym badając związek między temperaturą a stanem skupienia → materii; zajmował się również zjawiskami metereologicznymi i astronomicznymi. Uczeń → Anaksymandra; przejął od niego pogląd, że świat jest bezkresny, a → ruch wieczny. → Arché to według niego powietrze, wszechożywiające tchnienie, dusza.
(…)
… i sofistów polemizował → Sokrates oraz → Platon.
Eleaci, szkoła filozoficzna zapoczątkowana przez Ksenofanesa z Kolofonu, a uformowana przez Parmenidesa, istniejąca w VI-V w. p.n.e. Należeli do niej: Zenon z Elei, Melissos Empedokles. Poglądy eleatów można streścić następująco: istnieje tylko wieczny, niezmienny i nieruchomy byt, nie ma niebytu, ruch zaś jest przechodzeniem od bytu do niebytu. Szkoła…
… zasady współżycia z → naturą.
Stoicy, stoicyzm, nawiązująca do cyników grecka szkoła filozoficzna założona w III w. p.n.e. przez Zenona z Kition, który nauczał w ateńskim Portyku Malowanym - Stoa Pojkile, stąd nazwa szkoły. Rozróżnia się trzy etapy jej rozwoju: 1) stara szkoła Zenona. 2) średnia szkoła na wyspie Rodos (II-I w. p.n.e.). 3) młodsza szkoła w Rzymie za czasów cesarstwa. Do tej ostatniej…
…, dojrzałą postać nadał mu Demokryt z Abdery. Zakładał, że istniejące odwiecznie, niezmienne i niepodzielne atomy poruszają się w przestrzeni, łącząc się w coraz to nowe przejściowe asocjacje, postrzegane jako rzeczy i zjawiska; odrzucał hipotezę rozumnej siły kierującej światem, zaprzeczał potrzebie dzielenia go na materialny i duchowy. Poglądy atomistyczne rozwijał epikureizm i pyrronizm (Pyrron z Elidy…
… przyrodniczymi. Wprowadził szczegółowy podział filozofii, wyodrębnił logikę i szczegółowo ją opracował. W pismach z zakresu etyki rozważał problem szczęścia (→ eudajmonii) - widział je w działaniu właściwym człowiekowi, czyli w działaniu → rozumu, które obejmuje dwie dziedziny: teoretyczną i praktyczną. Człowiek rozumny powinien kierować się prawością i żyć cnotliwie. Cnót - których wyróżnił kilkanaście…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)